Jakie są najczęstsze choroby układu moczowego?
Układ moczowy jest wrażliwy na infekcje, zaburzenia odpływu moczu, a także obecność złogów. Gdy nie działa prawidłowo, może to prowadzić do bólu, stanów zapalnych, a nawet powikłań nerkowych. Wiele chorób rozwija się na podłożu bakteryjnym, inne są związane z trybem życia lub wiekiem.
Niektóre schorzenia mają charakter ostry i pojawiają się nagle. Inne rozwijają się powoli i przez długi czas mogą nie dawać objawów. W obu przypadkach potrzebna jest szybka diagnostyka i dopasowane leczenie.
Zakażenie dróg moczowych (ZUM)
Zakażenia układu moczowego to jedne z najczęściej diagnozowanych infekcji. Najczęściej obejmują dolne drogi moczowe – pęcherz moczowy i cewkę moczową. U kobiet występują częściej niż u mężczyzn, co wynika z budowy anatomicznej.
Za zakażenie najczęściej odpowiadają bakterie, które przedostają się przez ujście cewki moczowej. W sprzyjających warunkach szybko namnażają się i wywołują stan zapalny.
Typowe objawy ZUM to:
- ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu,
- uczucie parcia na pęcherz,
- częsta mikcja, także nocą,
- mętny lub intensywnie pachnący mocz.
Zakażenie dróg moczowych może rozwinąć się w kierunku zapalenia pęcherza moczowego, a w cięższych przypadkach – odmiedniczkowego zapalenia nerek. Dlatego nawet łagodne objawy warto potraktować poważnie.
Kamica nerkowa
Kamica nerkowa polega na tworzeniu się złogów w układzie moczowym. Powstają one z substancji, które normalnie są wydalane z moczem – jak wapń, szczawiany czy kwas moczowy. Jeśli ich stężenie rośnie, zaczynają się krystalizować i tworzyć kamienie nerkowe.
Objawy pojawiają się najczęściej wtedy, gdy kamień zaczyna się przemieszczać. Mogą to być silny ból w okolicy lędźwiowej (tzw. kolka nerkowa), nudności i wymioty, krwiomocz oraz trudności z oddawaniem moczu lub jego zatrzymanie.
Kamica nerkowa może mieć charakter nawracający. Ryzyko wzrasta przy zbyt małej ilości wypijanych płynów, diecie bogatej w sód i białko, a także przy chorobach przewlekłych, takich jak cukrzyca.
Zapalenie pęcherza
Zapalenie pęcherza to jedna z najczęstszych postaci zakażeń układu moczowego. Dotyczy głównie kobiet, ale może wystąpić również u mężczyzn i dzieci. Najczęściej ma podłoże bakteryjne, choć zdarzają się też przypadki zapalenia o charakterze nieinfekcyjnym, np. po stosunku lub w wyniku podrażnień chemicznych.
Typowe objawy zapalenia pęcherza moczowego:
- pieczenie przy mikcji,
- częste oddawanie moczu w małych ilościach,
- uczucie parcia nawet przy pustym pęcherzu,
- ból w podbrzuszu,
- zmętniały lub nieprzyjemnie pachnący mocz.
W łagodnych przypadkach pomaga nawodnienie, dieta, preparaty z żurawiną lub zioła o działaniu moczopędnym. Jeśli jednak objawy się nasilają, konieczne jest leczenie – czasem również antybiotykoterapia. Nieleczone zapalenie pęcherza może prowadzić do powikłań, w tym do zakażenia nerek.
Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu to problem, który może dotyczyć osób w różnym wieku – choć najczęściej występuje u kobiet po porodzie i u osób starszych. Polega na mimowolnym wycieku moczu, którego nie da się kontrolować. Może być sporadyczny lub przewlekły.
Wyróżnia się kilka typów nietrzymania moczu:
- wysiłkowe – wyciek pojawia się przy kaszlu, kichaniu, wysiłku,
parciowe – towarzyszy mu nagłe, silne parcie na pęcherz, - mieszane – łączy oba mechanizmy,
- z przepełnienia – pęcherz nie opróżnia się całkowicie, a mocz wycieka.
Nietrzymanie moczu wpływa na komfort życia i może prowadzić do wycofania z aktywności społecznych. Często związane jest z osłabieniem mięśni dna miednicy, chorobami neurologicznymi lub przerostem gruczołu krokowego. Leczenie zależy od przyczyny – obejmuje ćwiczenia, fizjoterapię, farmakoterapię lub zabiegi.
Przerost prostaty
Przerost gruczołu krokowego, czyli prostaty, to częsta dolegliwość u mężczyzn po 50. roku życia. Powiększenie prostaty powoduje ucisk na cewkę moczową, co utrudnia odpływ moczu z pęcherza moczowego.
Typowe objawy obejmują:
- trudności z rozpoczęciem mikcji,
- osłabiony strumień moczu,
- częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy,
- uczucie niepełnego opróżniania pęcherza,
- nagłe parcie na mocz.
Chociaż przerost prostaty nie oznacza raka, może prowadzić do powikłań – jak zatrzymanie moczu, zakażenia dróg moczowych czy kamica pęcherza. Dlatego diagnostyka jest istotna już przy pierwszych objawach. Leczenie może obejmować zmianę stylu życia, farmakoterapię lub zabieg chirurgiczny – zależnie od nasilenia dolegliwości.
Częstomocz
Częstomocz to objaw, który może mieć wiele przyczyn. Oznacza potrzebę oddawania moczu znacznie częściej niż zwykle – także w nocy, co utrudnia sen i wpływa na codzienne funkcjonowanie.
Najczęstsze powody częstomoczu to: zakażenia układu moczowego, zapalenie pęcherza moczowego, cukrzyca, wypijanie dużych ilości płynów w krótkim czasie, niektóre leki moczopędne, a także nadreaktywność pęcherza.
W przypadku częstomoczu warto zwrócić uwagę na inne objawy – pieczenie, parcie, ból, zmiany w wyglądzie moczu. Jeśli pojawiają się razem, mogą wskazywać na infekcję lub stan zapalny.
