W ciąży występuje zwiększone zapotrzebowanie na kwasy omega-3, które odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju płodu i przynoszą wiele korzyści zdrowotnych matce. Ich prawidłowa podaż może zmniejszyć ryzyko rozwoju niektórych chorób w przyszłości oraz warunkować prawidłowy wzrost i rozwój dziecka. Dlaczego omega-3 są ważne w ciąży? Jaka jest rola omega-3 w rozwoju dziecka? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule. 

Omega-3 w diecie ciężarnych kobiet

Kwasy omega-3 pełnią wiele ważnych funkcji w przebiegu ciąży. Można wyróżnić kilka głównych kwasów omega-3, do których zalicza się kwas dokozaheksaenowy (DHA), eikozapentaenowy (EPA) i alfa-linolenowy (ALA). Kwasy DHA i EPA głównie występują w tłustych rybach morskich, natomiast kwas ALA występuje w roślinach, takich jak nasiona lnu, orzechy włoskie i nasiona chia. Kwas ALA jest prekursorem dla kwasów DHA i EPA, co oznacza, że organizm może przekształcić go w te bardziej biologicznie aktywne formy. Dlatego tak ważna jest zróżnicowana dieta, zawierają między innymi tłuste ryby morskie, ponieważ to właśnie w nich występują większe ilości kwasów DHA i EPA. 

Kwasy omega-3 są jednakowo ważne dla przyszłej matki oraz rozwijającego się płodu. Pełnią one bowiem rolę w prawidłowym rozwoju układu nerwowego u płodu, zmniejszają ryzyko przedwczesnego porodu, zmniejszają stan zapalny w organizmie i zapobiegają niektórym poważnych chorobom. Stosowanie kwasów omega-3 może, także zmniejszać ryzyko depresji poporodowej u matek oraz wpływać korzystnie na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Omega-3, a w szczególności kwas DHA wpływa również korzystnie na funkcjonowanie układu odpornościowego u matki oraz wspiera rozwój tego układu u dziecka. Dodatkowo liczne badania dowodzą, że stosowanie kwasów omega-3 jest związane z mniejszych ryzykiem rozwoju cukrzycy ciężarnych. 

Rola kwasów Omega-3 w rozwoju dziecka

Kwasy omega-3 pełnią ważną funkcję w rozwoju płodu i w późniejszym okresie życia dziecka. Dowiedziono, że odpowiednia podaż kwasów omega-3 przez ciężarne w drugiej połowie ciąży zmniejsza ryzyko niektórych chorób, które mogłyby się rozwinąć w późniejszych latach życia dziecka. Zaliczyć do nich można nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu I, astmę i choroby infekcyjne. Dodatkowo stosowanie tych kwasów wpływa korzystnie na późniejszy rozwój psychomotoryczny i ostrość widzenia. Kwas DHA jest kluczowym składnikiem błon komórkowych mózgu i siatkówki oka. Dlatego dostarczanie wystarczającej ilości DHA w diecie matki jest istotne dla prawidłowego rozwoju mózgu i narządów wzrokowych u rozwijającego się dziecka.

Inne badania dowodzą, także że stosowanie kwasów omega-3 jest związane z niższym ryzykiem występowaniem małej masy urodzeniowej, która jest związana z ryzykiem wyższej śmiertelności noworodków, wzrostem ryzyka problemów w okresie niemowlęcym i wzrostem ryzyka problemów rozwojowych. 

Suplementacja omega-3 w ciąży

Suplementacja kwasów omega-3 jest wskazana u wszystkich ciężarnych w ilości minimum 200 mg kwasu DHA na dobę. Należy jednak pamiętać, że porcja w dużej mierze jest zależna od sposobu żywienia matki, chorób współtowarzyszących i występowania komplikacji we wcześniejszych ciążach. Zaleca się, aby w trakcie ciąży spożywać minimum 2 porcje tłustych ryb tygodniowo oraz dodatkowo włączyć do diety takie produkty jak oleje roślinne, orzechy, nasiona i pestki, które cechują się wysoką zawartością kwasów omega-3. Kobiety, które nie spożywają tłustych ryb morskich, powinny rozważyć suplementację kwasów omega-3, które zawierają większą ilość kwasu DHA. 

Podczas zakupu kwasów omega-3 należy zwrócić uwagę czy na etykiecie znajduje się informacja odnośnie do zawartości kwasu DHA, ponieważ sama informacja o kwasach omega-3 nie świadczy o jego wysokiej ilości (w produkcie może występować kwas EPA i ALA). Omega-3 w diecie ciężarnych są suplementem, który można spożywać między posiłkami lub wraz z nimi.

Omega-3 w diecie ciężarnych są istotne, jednak przed stosowaniem jakichkolwiek suplementów w okresie ciąży i karmienia piersią należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Omega-3 a laktacja

Kwasy omega-3 pełnią również ważną rolę w okresie laktacji. Ich suplementacja przeciwdziała stanom zapalnym w organizmie, wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego i wpływa na prawidłowy rozwój mózgu i narządu wzroku u dziecka. Rekomendacje dotyczące suplementacji kwasów omega-3 w okresie laktacji są zbliżone do tych w okresie ciąży. Wszystkim kobietom zaleca się suplementację kwasu DHA w ilości minimum 200 mg dobę.

Natomiast kobiety, które nie spożywają lub spożywają niewielkie ilości tłustych ryb morskich, powinny zwiększyć porcję suplementacji DHA do 400-600 mg dobę. 

Podsumowanie

Kwasy omega-3, w tym szczególnie kwas dokozaheksaenowy (DHA) jest bardzo ważny dla zdrowia matki i dziecka. Ich regularna suplementacja w odpowiedniej ilości zmniejsza ryzyko niektórych chorób u dzieci, warunkuje prawidłowy rozwój mózgu i narządu wzroku oraz zmniejsza ryzyko porodów przedwczesnych i małej masy urodzeniowej. Należy pamiętać, że zdrowa dieta to nie tylko suplementacja, ale również świadomy wybór produktów żywieniowych, który zapewni właściwy rozwój dla rozwijającego się płodu i zdrowie dla matki. 

Zobacz także:

• Kwasy Omega 3 – rola w organizmie, źródła w diecie
• Mity i fakty o suplementach na odchudzanie
• Jak rozpoznać niedobory witamin i minerałów?

Literatura:

1. Zimmer M, Sieroszewski P, Oszukowski P, Huras H, Fuchs T, Pawlosek A. Polish Society of Gynecologists and Obstetricians recommendations on supplementation during pregnancy. Ginekol Pol. 2020;91(10):644-653.
2. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
3. Politano CA, López-Berroa J. Omega-3 Fatty Acids and Fecundation, Pregnancy and Breastfeeding. Rev Bras Ginecol Obstet. 2020 Mar;42(3):160-164. 
4. von Schacky C. Omega-3 Fatty Acids in Pregnancy-The Case for a Target Omega-3 Index. Nutrients. 2020 Mar 26;12(4):898.

Autor:

Monika Sejbuk

Magister dietetyki

Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.