Jak kwas foliowy wpływa na organizm? Źródła, suplementacja i skutki niedoboru

Wpływ witaminy B12 na efektywność kwasu foliowego

Witamina B12, podobnie jak kwas foliowy, odgrywa niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka. Jest szczególnie istotna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz produkcji czerwonych krwinek. Jej synergiczne działanie z kwasem foliowym jest kluczowe dla efektywnej syntezy DNA oraz przemiany homocysteiny do metioniny, co ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia anemii oraz chorób serca. Niedobór witaminy B12 może znacząco ograniczać korzyści płynące z suplementacji kwasu foliowego. Suplementacja dużymi dawkami witaminy B9 może powodować maskowanie objawów niedoboru witaminy B12. Dlatego ich suplementacja jest zazwyczaj łączona przez lekarza, aby zapobiegać szkodliwym niedoborom. 

Zaleca się, aby osoby planujące suplementację kwasu foliowego w formie suplementu, zwłaszcza kobiety będące w ciąży lub planujące ciążę, sprawdziły również stężenie witaminy B12 w organizmie. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników podkreśla znaczenie równoczesnego przyjmowania obu witamin w celu zapewnienia optymalnego rozwoju płodu oraz utrzymania dobrego stanu zdrowia matki. Należy skonsultować z lekarzem plan suplementacji, aby dostosować dawki obu witamin do indywidualnych potrzeb. Jest to szczególnie ważne w przypadku wykrycia niedoborów. Taka kompleksowa opieka i odpowiednie zarządzanie stężeniem tych kluczowych składników może przyczynić się do poprawy ogólnego stanu zdrowia oraz zapobiegania potencjalnym niedoborom i ich skutkom.

Badanie poziomu kwasu foliowego

Badanie stężenia kwasu foliowego jest istotnym narzędziem diagnostycznym stosowanym do oceny stanu zdrowia i wykrywania niedoborów tej witaminy Kwas foliowy odgrywa kluczową rolę w syntezie DNA produkcji czerwonych krwinek i funkcjonowaniu układu nerwowego. Regularne monitorowanie jego stężenia jest szczególnie ważne dla określonych grup osób w tym kobiet w ciąży, pacjentów stosujących metotreksat oraz osób z zaburzeniami wchłaniania (np. celiakii i chorobie Crohna). Badanie stężenia kwasu foliowego wykonuje się również, gdy występują objawy niedoboru takie jak zmęczenie, bladość skóry, problemy z koncentracją drażliwość, bóle głowy i duszność. Badanie poziomu kwasu foliowego polega na pobraniu próbki krwi na czczo, która jest następnie analizowana w laboratorium w celu określenia stężenia folianów w surowicy. Wyniki badania pomagają w diagnozowaniu niedoborów oraz ocenie skuteczności suplementacji. 

Kwas foliowy przy metotreksacie

Metotreksat jest lekiem stosowanym w leczeniu różnych chorób, takich jak nowotwory, reumatoidalne zapalenie stawów oraz łuszczyca. Niestety jego stosowanie może prowadzić do niedoborów kwasu foliowego w organizmie. To z kolei może powodować zmęczenie, anemię megaloblastyczną, uszkodzenie błon śluzowych i zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.W celu minimalizowania tych efektów ubocznych, które wynikają z przyjmowania metotreksatu, zaleca się dodatkową suplementację kwasu foliowego, którego dawki dobiera lekarz. Zazwyczaj dawka waha się pomiędzy 1 a 5 mg. 

Badania nad kwasem foliowym

Kwas foliowy jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego niedobory mogą znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie, powodując uczucie zmęczenia, bladość powłok, szybką męczliwość i zaburzenia koncentracji i pamięci. Duże niedobory mogą prowadzić do poważnych chorób, takich jak anemia i również być przyczyną wad rozwojowych u płodu. Dlatego tak ważne jest dostarczenie jego odpowiednich ilości, jednakowo za pomocą diety oraz suplementacji. Poznaj kilka faktów na jego temat, które można znaleźć w badaniach naukowych:

1. Suplementacja kwasem foliowym powinna rozpocząć się już przed planowaną ciążą, aby wysycić organizm jego odpowiednią ilością. W tym celu zaleca się jego suplementację w ilości 400 µg w formie aktywnej (5-MTHF) oraz dostarczanie go wraz z dietą w ilości 400 µg [1]. 
2. Pacjenci z chorobami zapalnymi jelit często zmagają się z niedoborami witamin i składników mineralnych, w tym kwasu foliowego. Jego podaż w odpowiedniej dawce, dobrana przez lekarza może zapobiegać poważnym konsekwencjom i wspierać zdrowie organizmu [2]. 
3. Aktywne foliany są bardzo wrażliwe na tlen, światło słoneczne, wysoką temperaturę i łatwo ulegają utlenieniu. Dlatego przetwarzanie produktów, które je zawierają lub ich długie przechowywanie może znacząco obniżać zawartość tej witaminy, co natomiast może zwiększać ryzyko niedoborów. Dlatego tak ważne jest, aby umieścić w jadłospisie ich jakościowe źródła [3]. 
4. Do źródeł kwasu foliowego można zaliczyć wątrobę i nerki zwierząt, grzyby, szpinak, drożdże, zielone warzywa liściaste, brokuły, gorczycę, groszek, pomarańcze, szparagi i awokado [3]. 
5. Niedobór kwasu foliowego jest uważany za jeden z najczęstszych niedoborów witamin na świecie. Dlatego tak ważna jest jego prawidłowa suplementacja oraz dieta wzbogacona o produkty, które są jego źródłem. Do objawów, które wskazują na jego niedobór, można zaliczyć osłabienie, zwiększoną męczliwość, większą podatność na infekcję, bóle głowy, wypadanie włosów i łamliwość paznokci, problemy z koncentracją oraz pamięcią. Dlatego, jeśli obserwujesz u siebie niedobory tej witaminy, koniecznie wykonaj odpowiednie badania [3,4].