Odkwaszanie organizmu. Jak przywrócić równowagę pH dla lepszego zdrowia?

Badania nad odkwaszaniem organizmu

Kwasica ketonowa to poważny stan metaboliczny, który pojawia się wtedy, gdy w organizmie gromadzi się zbyt dużo tzw. ciał ketonowych – produktów rozkładu tłuszczów. Na co dzień nasze komórki czerpią energię głównie z glukozy, czyli cukru prostego krążącego we krwi. Jednak w sytuacjach, gdy glukozy brakuje (np. przy głodówce, niekontrolowanej cukrzycy czy nadużywaniu alkoholu), organizm musi poszukać innego paliwa. Sięga wtedy po tłuszcze, które w wątrobie są przekształcane w ciała ketonowe: aceton, kwas acetooctowy i kwas beta-hydroksymasłowy. Jak opisują źródła, „kwasica ketonowa to stan metaboliczny związany z patologicznie wysokim stężeniem ciał ketonowych w surowicy i moczu, a mianowicie acetonu, acetooctanu i beta-hydroksymaślanu”. W niewielkich ilościach te związki są przydatne, bo dostarczają energii mięśniom czy mózgowi. Problem pojawia się, gdy powstaje ich za dużo – wtedy krew staje się coraz bardziej kwaśna, a to zaburza funkcjonowanie całego organizmu. Dlaczego tak się dzieje? Produkcja ciał ketonowych w wątrobie jest uruchamiana przez niski poziom insuliny i wysoki poziom glukagonu – hormonów, które regulują metabolizm. Insulina hamuje rozkład tłuszczów, ale gdy jej brakuje, organizm zaczyna masowo spalać trójglicerydy, uwalniając kwasy tłuszczowe. Te trafiają do wątroby, gdzie w procesie beta-oksydacji zamieniają się w ciała ketonowe.

Wyróżniamy kilka rodzajów kwasicy ketonowej:

• Cukrzycowa kwasica ketonowa (DKA) – najczęstsza i najbardziej niebezpieczna, stanowi powikłanie cukrzycy, zwłaszcza typu 1. Niedobór insuliny prowadzi tu do gwałtownego wzrostu stężenia glukozy i produkcji ketonów. To połączenie powoduje odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe i ciężką kwasicę metaboliczną. Nieleczona może zagrażać życiu.
• Alkoholowa kwasica ketonowa (AKA) – występuje głównie u osób przewlekle nadużywających alkoholu, szczególnie w połączeniu z chorobą wątroby czy ostrym epizodem picia.
• Głodowa kwasica ketonowa – pojawia się, gdy organizm jest długo pozbawiony glukozy, np. przy przedłużającym się poście. Wtedy tłuszcze stają się głównym źródłem energii.

Objawy kwasicy ketonowej mogą rozwijać się stopniowo i obejmują m.in. nudności, wymioty, bóle brzucha, przyspieszony oddech, odwodnienie i charakterystyczny zapach acetonu z ust. W ciężkich przypadkach dochodzi do zaburzeń świadomości, a nawet śpiączki. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie – zwykle polegające na podaniu insuliny, uzupełnieniu płynów i wyrównaniu elektrolitów.

Czy dieta alkaliczna jest skuteczna?

Dieta alkaliczna budzi wiele kontrowersji, a jej zwolennicy podkreślają korzyści płynące z jej stosowania. Zgodnie z ich opiniami, dieta ta może pomóc w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, co teoretycznie mogłoby zapobiegać wielu chorobom cywilizacyjnym. W praktyce oznacza to zwiększenie spożycia produktów zasadowych, takich jak warzywa i owoce, oraz ograniczenie produktów kwasotwórczych, takich jak mięso czy nabiał. Zwolennicy diety alkalicznej często wskazują na poprawę samopoczucia oraz wzrost energii jako główne zalety tej diety.

Jednakże, istnieje wiele argumentów przeciwko stosowaniu diety alkalicznej. Przede wszystkim brak jest jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających jej skuteczność w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym. Ponadto, nadmierne skupienie się na eliminacji pewnych grup pokarmowych może prowadzić do niedoborów żywieniowych. Warto więc podejść do tej diety z ostrożnością i skonsultować się z dietetykiem przed wprowadzeniem większych zmian w jadłospisie.

Podsumowanie

Zakwaszenie organizmu to popularny termin, który często pojawia się w kontekście zdrowia i diety, choć nie jest uznawany za naukowy. W medycynie istnieje pojęcie kwasicy, które odnosi się do poważnego stanu zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. Objawy przypisywane zakwaszeniu, takie jak zmęczenie, bóle głowy czy problemy skórne, mogą być mylące i wskazywać na różne schorzenia. Dlatego ważne jest, aby nie diagnozować się samodzielnie i skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia takich symptomów.

Dieta odgrywa istotną rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Produkty bogate w białko, jak mięso i nabiał, mogą prowadzić do bardziej kwaśnego odczynu moczu, podczas gdy warzywa i owoce działają zasadowo. Wskaźnik PRAL pomaga ocenić potencjalne obciążenie kwasem nerek przez różne produkty spożywcze. Zrozumienie wpływu diety na równowagę kwasowo-zasadową może pomóc w lepszym planowaniu posiłków i unikaniu problemów zdrowotnych związanych z nadmiernym spożyciem produktów kwasotwórczych.