Grzyby Shiitake – badania, właściwości oraz stosowanie

Grzyby shiitake są źródłem licznych witamin, składników mineralnych i polisacharydów, które mają korzystne właściwości zdrowotne dla organizmu. Wzbogacenie diety o shiitake wpływa na poprawę funkcjonowania układu odpornościowego oraz zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów. Jakie właściwości lecznicze mają grzyby shiitake? Które substancje w nich występujące wywierają efekt zdrowotny? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule. 

Grzyby shiitake – właściwości

Grzyby shiitake, nazywane inaczej twardnikiem japońskim, to popularne jadalne grzyby, które były wykorzystywane już w tradycyjnej medycynie azjatyckiej. Ze względu na ich liczne właściwości zyskały na popularności i coraz częściej stosuje się je nietylko jako dodatek smakowy do dania, ale również jako suplement diety. Grzyby shiitake mają wyrazisty smak, w którym można wyróżnić nuty orzechowe oraz korzenne, dlatego dobrze sprawdzą się w daniach jako zamiennik mięsa lub składnik wywarów, który doda im intensywniejszego smaku. 

Świeże grzyby shiitake, podobnie jak warzywa i owoce, w większości składają się z wody. Natomiast wysuszone zawierają jej już niewielkie ilości, dzięki czemu mogą być długo przechowywane w odpowiednich warunkach i nie tracić na wartościach odżywczych. Wysuszone shiitake w 68-78% składają się z węglowodanów, które występują w postaci polisacharydów. To właśnie polisacharydy są najcenniejszymi związkami, które mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwstarzeniowe, przeciwnowotworowe i immunomodulujące. Poza tym zawierają również białka, które są źródłem wszystkich aminokwasów egzogennych i endogennych. Aminokwasy egzogenne to takie, których organizm ludzki nie jest w stanie sam wytworzyć i muszą zostać dostarczone z pożywienia. Dlatego dodatek grzybów, w tym grzybów shiitake, do codziennej diety jest dobrą alternatywą dla osób ograniczających spożycie mięsa. Grzyby są również źródłem witamin i składników mineralnych. Do witamin, które występują w shiitake, można zaliczyć witaminy B1, B2, C, D i E, natomiast do składników mineralnych wapń, potas, magnez, mangan, fosfor, cynk i sód. Shiitake, poza witaminami i składnikami mineralnymi, zawierają polifenole, takie jak kwas elagowy, flawonoidy i katechiny. Polifenole są substancjami aktywnymi, które także mają właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe. 

Czy grzyby shiitake mają właściwości lecznicze?

Grzyby shiitake w ostatnich latach stały się obiektem wielu badań. Dzięki temu wiadomo jakie substancje w nich zawarte, wykazują właściwości lecznicze. To natomiast sprawia, że chętniej wykorzystujemy je nie tylko jako składnik smakowy dania, ale również jako dodatek lub suplement diety, który wesprze zdrowie. 

Do najcenniejszych właściwości grzybów shiitake można zaliczyć działanie immunomodulujące, przeciwnowotworowe oraz przeciwutleniające. Działanie immunomodulujące polega na regulacji i wspomaganiu funkcjonowania układu odpornościowego. Natomiast działanie przeciwutleniające polega na neutralizowaniu reaktywnych form tlenu, których nadmiar w organizmie może być przyczyną wielu chorób. Badania przeprowadzone z wykorzystaniem grzybów shiitake wskazują także na ich rolę we wsparciu układu krwionośnego oraz korzystnym efekcie na regulację gospodarki węglowodanowej. 

Lentinan – co to jest? 

Polisacharydy występujące w grzybach shiitake mogą występować w postaci beta-glukanów, które są elementem budulcowym ścian grzybów. Natomiast lentinan jest jedną z najlepiej przebadanych form beta-glukanów. Lentinan posiada przede wszystkim właściwości przeciwnowotworowe i immunomodulujące. Dlatego regularne stosowanie grzybów shiitake może  korzystnie wpłynąć na zdrowie. 

Lentinan może mieć korzystny wpływ na organizm poprzez:

• działanie przeciwzapalne, dzięki któremu może pomóc w redukcji stanów zapalnych w organizmie,
• zwiększenie aktywności limfocytów T oraz komórek natural killer, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, 
• zwiększenie skuteczności rozpoznawania i usuwania komórek nowotworowych. 

Podczas zakupu suplementu zawierającego shiitake warto zwrócić uwagę, aby posiadał standaryzację na zawartość polisacharydów i beta-glukanów, ponieważ dzięki temu mamy pewność, że produkt zawiera najważniejsze w nim substancje. 

Shiitake – badania 

Grzyby shiitake są przedmiotem wielu badań, które dostarczają informacji na temat ich skuteczności, porcji oraz efektów terapuetycznych, jakie wykazują. Badania dotyczące shiitake dostarczają ciekawych wniosków. Oto kilka z nich:

1. Podawanie lentinanu zwiększa produkcję aktywnych limfocytów oraz komórek NK w organizmie.
2. Podawanie doustne lentinanu u zdrowych starszych osób wpłynęlo na wzrost limfocytów T CD3 + i limfocytów T CD4 + w porównaniu do pacjentów, którzy przyjmowali placebo.
3. Spożywanie suszonych grzybów shiitake w poracji 5 lub 10 gramów dziennie u młodych zdrowych osób było związane z podwyższeniem licznych aktywnych limfocytów oraz obniżeniem białka C-reaktywnego (CRP).
4. Lentinan podawany wraz z dwoma lekami przeciwnowotworowymi (winorelbina i cisplatyna) pacjentom z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, wpłynął na wzrost liczby niektórych rodzajów limfocytów. Wyniki badania wskazują na obiecującą rolę lentinanu w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuc.
5. Polisacharydy i polifenole zawarte w shiitake wykazują silne działanie antyoksydacyjne, dzięki któremu mogą neutralizować wolne rodniki.

Badań przeprowadzonych z udziałem shiitake jest bardzo dużo. Zarówno sam lentinan uzyskany z shiitake oraz całe shiitake wykazują korzystny efekt na organizm. Dlatego warto ten produkt wprowadzić na stałe do diety lub rozważyć jego suplementację. 

Zobacz także:

• Cordyceps – badania, właściwości oraz stosowanie
• Lion’s Mane (soplówka jeżowata) – zastosowanie, właściwości
• Grzyby chińskie – historia, rodzaje, właściwości, badania
• Grzyb Chaga – badania, właściwości oraz stosowanie

Literatura:

1. Muñoz-Castiblanco T, Mejía-Giraldo JC, Puertas-Mejía MÁ. Lentinula edodes, a Novel Source of Polysaccharides with Antioxidant Power. Antioxidants (Basel). 2022 Sep 8;11(9):1770. 
2. Tani M, Tanimura H, Yamaue H, Tsunoda T, Iwahashi M, Noguchi K, Tamai M, Hotta T, Mizobata S. Augmentation of lymphokine-activated killer cell activity by lentinan. Anticancer Res. 1993 Sep-Oct;13(5C):1773-6. PMID: 8267381.
3. Gaullier JM, Sleboda J, Øfjord ES, Ulvestad E, Nurminiemi M, Moe C, Tor A, Gudmundsen O. Supplementation with a soluble β-glucan exported from Shiitake medicinal mushroom, Lentinus edodes (Berk.) singer mycelium: a crossover, placebo-controlled study in healthy elderly. Int J Med Mushrooms. 2011;13(4):319-26. 
4. Dai X, Stanilka JM, Rowe CA, Esteves EA, Nieves C Jr, Spaiser SJ, Christman MC, Langkamp-Henken B, Percival SS. Consuming Lentinula edodes (Shiitake) Mushrooms Daily Improves Human Immunity: A Randomized Dietary Intervention in Healthy Young Adults. J Am Coll Nutr. 2015;34(6):478-87.
5. Wang XE, Wang YH, Zhou Q, Peng M, Zhang J, Chen M, Ma LJ, Xie GM. Immunomodulatory Effect of Lentinan on Aberrant T Subsets and Cytokines Profile in Non-small Cell Lung Cancer Patients. Pathol Oncol Res. 2020 Jan;26(1):499-505.

Autor:

Monika Sejbuk

Magister dietetyki

Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.