“Patrz na skład” to akcja mająca na celu zwrócenie uwagi na składy produktów, czytanie ich i przede wszystkim rozumienie. Podczas trwania akcji będzie można wszystkiego tego się nauczyć, a dzięki temu, móc wybrać produkty jak najlepsze i bezpieczne dla siebie oraz najbliższych.
Dlaczego warto czytać skład?
- Świadome wybory – znajomość składu pozwala podejmować decyzje dopasowane do własnych potrzeb zdrowotnych, stylu życia i przekonań (np. weganizm, unikanie glutenu, zbędnych dodatków).
- Unikanie szkodliwych substancji – etykieta ujawnia obecność konserwantów, sztucznych barwników, dodatków smakowych, cukru czy alergenów.
- Sprawdzenie jakości – krótki, przejrzysty skład to często znak, że produkt jest mniej przetworzony i bardziej naturalny.
- Ochrona zdrowia – przy chorobach przewlekłych, alergiach, nietolerancjach czy stosowaniu leków, znajomość składu jest kluczowa.
- Porównanie produktów – dzięki czytaniu etykiet łatwiej wybrać opcję o lepszym składzie, większej zawartości składników aktywnych czy bez zbędnych dodatków.
Czytając skład, zyskujesz kontrolę nad tym, co naprawdę spożywasz i wprowadzasz do swojego organizmu.
Jak czytać etykiety?
Czytanie etykiet produktów – zwłaszcza spożywczych i suplementów – to ważna umiejętność, która pomaga świadomie wybierać to, co trafia do organizmu. Oto jak to robić krok po kroku:
1. Składniki – od najwięcej do najmniej
- Skład podawany jest w kolejności malejącej według ilości.
- Jeśli na pierwszym miejscu widzisz cukier, syrop glukozowo-fruktozowy, olej palmowy – produkt może nie być korzystny dla Twojego zdrowia.
2. Unikaj „pustych” składników
- Sztuczne barwniki, konserwanty (np. E211), wzmacniacze smaku (np. glutaminian sodu) – ich nadmiar nie jest korzystny dla zdrowia.
- Im krótszy i bardziej zrozumiały skład, tym lepiej.
3. Zwracaj uwagę na składniki aktywne, szczególnie w suplementach diety
- W suplementach kluczowa jest ilość i forma substancji aktywnej (np. magnez w postaci cytrynianu vs. tlenku).
- Sprawdź dawkowanie i procent RWS (referencyjna wartość spożycia) – zbyt mała ilość może nie przynieść efektów.
4. Zawartość w jednej porcji produktu
- Porównuj produkty według zawartości na całą porcję, nie tylko ilości kapsułek – łatwiej wtedy ocenić ich wartość odżywczą. Czasem jedna kapsułka dostarcza nam znacznie mniej składników i trzeba ich spożyć więcej, by poczuć działanie. A w innym suplemencie może być więcej substancji w jednej kapsułce i suplement będzie ekonomiczniejszy.
5. Alergeny i nietolerancje
- Etykieta musi jasno wskazywać obecność np. glutenu, laktozy, orzechów, soi – ważne dla osób z alergiami. Zwróć też uwagę na dopisek “może zawierać”, który oznacza, że alergeny nie są dodane do produktu, ale są przetwarzane w zakładzie i mogło dojść do krzyżowego zanieczyszczenia produktu.
6. Hasła marketingowe ≠ jakość
- Napisy typu „fit”, „eko”, „light”, „bez cukru” mogą być mylące – zawsze sprawdzaj skład i tabelę wartości odżywczych.
Najczęstsze pułapki w składach
Oto najczęstsze pułapki w składach produktów, na które warto uważać:
Ukryty cukier
Cukier nie zawsze nazywa się „cukier”. Może występować jako:
- syrop glukozowo-fruktozowy
- maltodekstryna
- sacharoza, dekstroza, syrop ryżowy
- zagęszczony sok owocowy
Jeden produkt może zawierać kilka form cukru, które osobno wyglądają niegroźnie, ale łącznie tworzą jego dużą ilość.
Sztuczne dodatki „E”
Choć nie wszystkie „E” są szkodliwe, niektóre warto ograniczać:
- E621 – glutaminian sodu (wzmacniacz smaku)
- E211 – benzoesan sodu (konserwant)
- E104, E110, E124 – sztuczne barwniki, mogą wywoływać nadpobudliwość
Jeśli skład jest długi i pełen cyfr – zastanów się, czy chcesz to jeść.
„Bez cukru” – ale z czym zamiast?
Produkty „bez cukru” mogą zawierać:
- aspartam, acesulfam K, sukralozę – kontrowersyjne słodziki
- poliole (sorbitol, maltitol) – mogą powodować wzdęcia i problemy trawienne
Tani zamiennik cennych składników
- Zamiast masła – tłuszcz roślinny utwardzony (źródło tłuszczów trans)
- Zamiast owoców – aromat owocowy + barwnik
- Zamiast prawdziwego kakao – proszek kakaowy z cukrem i aromatem
Brak konkretów
- „Zawiera witaminy i minerały” – ale jakie i ile?
- „Z naturalnych składników” – ale czy naturalny składnik to tylko aromat ziołowy?
Mylące nazwy składników
- „Substancja konserwująca” zamiast konkretnej nazwy
- „Aromat naturalny” – może oznaczać substancję wyizolowaną chemicznie
Składniki, które warto znać
Oto zestawienie składników, które warto znać – zarówno tych pożądanych, jak i takich, których lepiej używać świadomie:
1. Witaminy i minerały
To podstawowe składniki wspierające funkcje organizmu. Warto zwracać uwagę na ich formę chemiczną, bo wpływa na przyswajalność.
Witaminy:
D3 (cholekalcyferol) – odporność, kości, nastrój
C (kwas L-askorbinowy; askorbinian sodu) – antyoksydant, odporność, kolagen
B12 (metylokobalamina) – układ nerwowy, energia (szczególnie ważna dla wegan)
B6 (pirydoksyna P-5-P) – przemiana materii, nastrój
Minerały:
Magnez (cytrynian, diglicynian, taurynian) – stres, mięśnie, sen
Cynk (cytrynian, pikolinian, diglicynian) – odporność, skóra, hormony
Selen (selenometionina) – tarczyca, odporność
Żelazo (fumaran, cytrynian) – anemia, zmęczenie
Potas, wapń – elektrolity, serce, nerwy
2. Adaptogeny
Ashwagandha (Withania somnifera) – obniża kortyzol, wspiera sen i koncentrację
Różeniec górski (Rhodiola rosea) – energia, wytrzymałość psychiczna
Reishi, Lion’s Mane, Cordyceps (grzyby adaptogenne) – odporność, mózg, witalność
Bacopa monnieri – pamięć, koncentracja
3. Ekstrakty roślinne
Ekstrakt z kurkumy (z piperyną) – działanie przeciwzapalne, trawienie
Ekstrakt z zielonej herbaty (EGCG) – antyoksydant, metabolizm
Mięta, melisa, kozłek lekarski – układ trawienny i nerwowy
Imbir, czosnek, cynamon – działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne
Aronia, acerola, dzika róża – naturalna witamina C i antyoksydanty
4. Substancje pomocnicze (warto znać i rozumieć ich rolę)
Celuloza mikrokrystaliczna – wypełniacz
Dwutlenek krzemu (krzemionka) – przeciwzbrylacz, często używany w suplementach, u nas go nie znajdziesz
Stearynian magnezu – substancja poślizgowa, kontrowersyjna przy dużych ilościach, dla nas absolutnie zbędna i należy jej unikać
Guma arabska, maltodekstryna – stabilizatory, często dodawane do proszków (warto zwracać uwagę na ilość)
Partnerzy akcji
Do pobrania
FAQ
- ilość substancji aktywnej (np. w mg)
- standaryzację na substancje aktywne (w przypadku składników roślinnych)
- formę chemiczną (np. cytrynian magnezu zamiast tlenku)
- obecność dodatków (np. barwników, konserwantów)
- magnez w formie cytrynianu lub chelatu (diglicynian) jest lepiej przyswajalny niż w formie tlenku
- witamina B12 w formie metylokobalaminy działa skuteczniej niż cyjanokobalamina
Biowen – poznajmy się bliżej
Celem ankiety jest poznanie Twoich wyborów, nawyków i oczekiwań dotyczących suplementów diety.
Wypełnienie zajmie 2 minuty.