Kwasy AHA – jak działają na skórę i kiedy warto je stosować?

Kwasy AHA to jedne z najczęściej stosowanych składników aktywnych w kosmetyce. Ich popularność wynika z szerokiego spektrum działania – od delikatnego złuszczania naskórka po poprawę nawilżenia i wyrównanie kolorytu skóry. Są powszechnie wykorzystywane w kremach, tonikach oraz profesjonalnych zabiegach kosmetycznych, które pomagają w walce z niedoskonałościami i oznakami starzenia. Z tego artykułu dowiesz się jaki jest mechanizm działania kwasów AHA, jakie korzyści przynoszą dla skóry oraz w jaki sposób bezpiecznie je stosować. Dowiesz się również, dla kogo są odpowiednie, jakie efekty można osiągnąć oraz na co zwrócić uwagę przy ich wprowadzaniu do codziennej pielęgnacji.

Czym są kwasy AHA?

Kwasy AHA (Alpha-Hydroxy Acids), czyli alfa-hydroksykwasy, to grupa organicznych kwasów pochodzenia naturalnego, które pozyskuje się z mleka, owoców i trzciny cukrowej. Dzięki swoim właściwościom złuszczającym i nawilżającym stały się nieodłącznym elementem pielęgnacji skóry, szczególnie w kosmetykach o działaniu wygładzającym i regenerującym.

Wśród najczęściej stosowanych kwasów AHA wyróżniamy:

• Kwas glikolowy – posiada najmniejszą cząsteczkę spośród kwasów AHA, dzięki czemu działa najgłębiej. Skutecznie złuszcza martwy naskórek, stymuluje odnowę komórkową i pomaga w walce z przebarwieniami oraz drobnymi zmarszczkami.
  
• Kwas mlekowy – znany ze swoich właściwości nawilżających. Działa delikatnie złuszczająco, dzięki czemu poprawia teksturę skóry, nie powodując podrażnień. Jest często stosowany w pielęgnacji skóry suchej i odwodnionej.
  
• Kwas migdałowy – dzięki większej cząsteczce działa łagodniej niż kwas glikolowy, dlatego jest polecany dla skóry wrażliwej i naczynkowej. Wykazuje również działanie antybakteryjne, co czyni go skutecznym składnikiem w pielęgnacji skóry trądzikowej.
  
• Kwas cytrynowy – stosowany przede wszystkim ze względu na swoje właściwości rozjaśniające i antyoksydacyjne. Pomaga wyrównać koloryt skóry i neutralizuje wolne rodniki, chroniąc skórę przed przedwczesnym starzeniem.
  

Dzięki różnorodnym właściwościom kwasy AHA znajdują zastosowanie w wielu produktach kosmetycznych, pomagając w redukcji przebarwień, poprawie elastyczności skóry i jej nawilżeniu.

Jak kwasy AHA działają na skórę?

Kwasy AHA odgrywają kluczową rolę w kosmetologii. Poprawiają kondycję skóry i wspierają jej zdrowy wygląd. Ich wszechstronne działanie obejmuje regenerację, nawilżenie oraz wyrównanie kolorytu.

Dzięki zdolności do rozpuszczania wiązań między komórkami martwego naskórka, kwasy AHA skutecznie go złuszczają. Efektem jest wygładzona, bardziej jednolita cera, a także zmniejszona widoczność porów i redukcja zaskórników. Oprócz złuszczania, AHA wspierają również nawilżenie skóry, pomagając jej zatrzymywać wodę. Dodatkowo stymulują fibroblasty do produkcji kolagenu, co zwiększa jędrność i sprężystość.

Przyspieszając proces odnowy komórkowej, kwasy AHA pomagają w redukcji przebarwień, plam pigmentacyjnych i blizn potrądzikowych. Regularne stosowanie sprawia, że koloryt skóry staje się bardziej jednolity, a cera promienna. Ich działanie obejmuje także wsparcie w walce z trądzikiem. Niektóre kwasy, takie jak kwas migdałowy, wykazują właściwości antybakteryjne i regulują wydzielanie sebum, zmniejszając skłonność do wyprysków.

Dzięki pobudzaniu produkcji kolagenu i elastyny kwasy AHA wykazują działanie przeciwstarzeniowe. Skóra staje się bardziej elastyczna, napięta i gładka, co redukuje drobne zmarszczki i zapobiega utracie jędrności.

Ich wszechstronność sprawia, że znajdują zastosowanie w pielęgnacji różnych typów cery – suchej, dojrzałej, trądzikowej oraz skłonnej do przebarwień, wspierając jej regenerację i zdrowy wygląd.

Kiedy warto stosować kwasy AHA?

Kwasy AHA znajdują zastosowanie w pielęgnacji różnych typów cery, pomagając w rozwiązaniu wielu problemów skórnych. Ich wszechstronne działanie sprawia, że można je stosować zarówno w codziennej pielęgnacji, jak i jako uzupełnienie profesjonalnych zabiegów kosmetycznych.

• Skóra z przebarwieniami i nierównym kolorytem – kwasy AHA, takie jak kwas cytrynowy czy kwas glikolowy, przyspieszają proces odnowy komórkowej, co pomaga w redukcji plam pigmentacyjnych, przebarwień potrądzikowych i innych nierówności kolorytu. Regularne stosowanie kosmetyków z AHA sprawia, że skóra staje się bardziej jednolita i promienna.
  
• Trądzik i skóra z tendencją do zatykania porów – kwasy AHA skutecznie usuwają martwy naskórek, odblokowując pory i zmniejszając skłonność do powstawania niedoskonałości. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu i regulującemu wydzielanie sebum mogą pomóc w leczeniu trądziku oraz ograniczyć ilość zaskórników.
  
• Skóra sucha i odwodniona – choć kwasy AHA są znane głównie ze swoich właściwości złuszczających, niektóre z nich, jak kwas mlekowy, mają również działanie nawilżające. Pomagają one w wiązaniu wody w naskórku, co skutecznie poprawia poziom nawilżenia skóry i przywraca jej miękkość.
  
• Cera dojrzała – kwasy AHA stymulują produkcję kolagenu i elastyny, co przyczynia się do wygładzenia drobnych zmarszczek oraz poprawy jędrności skóry. Regularne stosowanie kosmetyków z AHA może pomóc w spowolnieniu procesów starzenia i przywróceniu skórze zdrowego blasku.
  

Kwasy AHA mogą być cennym elementem pielęgnacji, jeśli są odpowiednio dobrane do rodzaju skóry i jej potrzeb. Ich stosowanie powinno być jednak stopniowe i zawsze połączone z ochroną przeciwsłoneczną, aby uniknąć podrażnień i nadwrażliwości skóry na słońce.

Badania nad kwasami AHA

Kwas mlekowy, należący do grupy alfa-hydroksykwasów (AHA), jest szeroko stosowany w kosmetologii i dermatologii ze względu na swoje wszechstronne działanie na skórę. Jego głównym mechanizmem działania jest zdolność do złuszczania warstwy rogowej naskórka poprzez osłabianie wiązań między korneocytami, co skutkuje przyspieszeniem procesu odnowy komórkowej oraz poprawą struktury skóry. Jest to istotny aspekt w pielęgnacji skóry starzejącej się, suchej oraz skłonnej do zrogowaceń. Jednym z najważniejszych efektów działania kwasu mlekowego jest jego wpływ na nawilżenie skóry. W badaniach wykazano, że stosowanie preparatów zawierających kwas mlekowy prowadzi do zwiększenia poziomu ceramidów w naskórku, co skutkuje poprawą funkcji bariery skórnej i zmniejszeniem transepidermalnej utraty wody (TEWL). Dzięki temu skóra staje się bardziej nawilżona, elastyczna i odporna na działanie czynników zewnętrznych.

Kwas mlekowy działa również regulująco na pH skóry, co ma kluczowe znaczenie dla utrzymania jej zdrowia i funkcji ochronnych. Zbyt wysokie pH sprzyja namnażaniu się bakterii patogennych, natomiast zastosowanie kwasu mlekowego pomaga przywrócić naturalną równowagę, co może być korzystne w leczeniu trądziku oraz stanów zapalnych skóry. Dodatkowym atutem kwasu mlekowego jest jego działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co czyni go skutecznym składnikiem preparatów przeznaczonych do skóry wrażliwej i podrażnionej. Może on również stymulować syntezę kolagenu, co przyczynia się do poprawy jędrności skóry i redukcji drobnych zmarszczek. Regularne stosowanie kwasu mlekowego w kosmetykach może prowadzić do rozjaśnienia przebarwień oraz wyrównania kolorytu skóry.

Ponadto kwas mlekowy wykazuje właściwości antybakteryjne i keratolityczne, dzięki czemu może być skutecznym składnikiem kosmetyków dedykowanych cerze tłustej i trądzikowej. Wpływa on na redukcję nadmiernego rogowacenia, co przyczynia się do odblokowania porów i ograniczenia powstawania zaskórników. Jego działanie jest porównywalne z innymi AHA, jednak jest on łagodniejszy dla skóry, co sprawia, że jest częściej wykorzystywany w pielęgnacji domowej. Podczas stosowania kwasu mlekowego należy zachować ostrożność, zwłaszcza przy wyższych stężeniach, ponieważ może on powodować podrażnienia i zwiększoną wrażliwość na promieniowanie UV. Zaleca się stosowanie filtrów przeciwsłonecznych w trakcie kuracji kwasem mlekowym, aby zminimalizować ryzyko powstawania przebarwień.

Jak bezpiecznie stosować kwasy AHA?

Aby bezpiecznie stosować kwasy AHA i uniknąć podrażnień, należy dostosować pielęgnację do potrzeb skóry. Kluczowe znaczenie ma dobór odpowiedniego stężenia, które wpływa na intensywność działania. Stężenia na poziomie 5% nadają się do codziennej pielęgnacji, zapewniając delikatne złuszczanie i poprawę nawilżenia. Stężenia 10-15% stosuje się w kuracjach pielęgnacyjnych, pomagając w regeneracji skóry i redukcji przebarwień. Wersje o zawartości kwasów powyżej 20% są przeznaczone do profesjonalnych zabiegów i wymagają nadzoru specjalisty, dlatego nie zaleca się ich samodzielnego stosowania.

Częstotliwość aplikacji powinna być dostosowana do rodzaju skóry i wybranego preparatu. Osoby ze skórą wrażliwą i suchą powinny stosować kwasy AHA 2-3 razy w tygodniu, natomiast cera tłusta i odporna może tolerować częstsze użycie.

Podczas stosowania kwasów AHA warto zwrócić uwagę na ich łączenie z innymi składnikami, aby uniknąć podrażnień. Nie należy stosować ich równocześnie z retinolem, ponieważ może to prowadzić do nadmiernego złuszczania i podrażnień. Połączenie z innymi kwasami, takimi jak BHA czy PHA, może osłabić barierę ochronną skóry. Nadtlenek benzoilu, stosowany w leczeniu trądziku, może dodatkowo wysuszać i uwrażliwiać skórę.

Nie można zapominać o ochronie przeciwsłonecznej, ponieważ kwasy AHA zwiększają wrażliwość skóry na promieniowanie UV. Stosowanie filtrów SPF 30-50 jest konieczne, aby zapobiec przebarwieniom i przyspieszonemu starzeniu się skóry.

Aby czerpać pełne korzyści z kwasów AHA bez ryzyka podrażnień, warto stopniowo wprowadzać je do pielęgnacji i obserwować reakcję skóry. Przemyślane stosowanie pozwala skutecznie poprawić kondycję cery i zachować jej zdrowy wygląd.

Możliwe skutki uboczne i przeciwwskazania

Kwasy AHA są skutecznymi składnikami pielęgnacyjnymi, jednak ich stosowanie może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Dlatego ważne jest, aby odpowiednio je dobierać i stosować zgodnie z zaleceniami.

Najczęstsze skutki uboczne

Kwasy AHA, mimo swoich korzystnych właściwości, mogą powodować pewne skutki uboczne, zwłaszcza na początku stosowania lub przy użyciu wysokiego stężenia. Najczęstszym problemem jest podrażnienie skóry, objawiające się zaczerwienieniem, pieczeniem i nadmiernym złuszczaniem. W takich przypadkach warto tymczasowo ograniczyć częstotliwość aplikacji i sięgnąć po produkty o działaniu nawilżającym i regenerującym, zawierające ceramidy, alantoinę lub pantenol. Należy także unikać dodatkowych substancji drażniących, takich jak alkohol czy inne kwasy, które mogłyby nasilić podrażnienia.

Kwasy AHA mogą również zwiększać wrażliwość skóry na promieniowanie UV, co zwiększa ryzyko powstawania przebarwień. Aby temu zapobiec, niezbędne jest codzienne stosowanie filtrów przeciwsłonecznych o SPF 30-50. Przed rozpoczęciem kuracji warto także wykonać próbę uczuleniową na małym fragmencie skóry, aby sprawdzić reakcję organizmu. Jeśli wystąpią objawy silnej reakcji alergicznej, takie jak swędzenie, pieczenie lub wysypka, należy natychmiast odstawić produkt i skonsultować się z dermatologiem.

Przeciwwskazania do stosowania kwasów AHA

Nie każdy może bezpiecznie stosować kwasy AHA. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z:

• Bardzo wrażliwą cerą – skóra może reagować nadmiernym podrażnieniem i przesuszeniem.
  
• Egzemą i innymi schorzeniami dermatologicznymi – kwasy mogą pogłębiać stany zapalne i powodować dodatkowe podrażnienia.
  
• Aktywnymi zmianami trądzikowymi (np. ropnymi krostami) – stosowanie kwasów na otwarte zmiany może prowadzić do zaostrzenia stanu zapalnego.
  

W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z dermatologiem przed włączeniem kwasów AHA do swojej pielęgnacji. Dostosowanie ich stosowania do indywidualnych potrzeb skóry pozwala uniknąć niepożądanych reakcji i cieszyć się ich korzyściami. Szczególne środki ostrożności powinny zachować kobiety w ciąży, które zastosowanie produktów kwasowych powinny bezwzględnie skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę. 

Podsumowanie

Kwasy AHA to skuteczne składniki aktywne, które mogą znacząco poprawić kondycję skóry. Regularne stosowanie przynosi liczne korzyści, takie jak złuszczanie martwego naskórka, nawilżenie, rozjaśnienie przebarwień oraz redukcja drobnych zmarszczek. Ponadto kwasy AHA wspomagają walkę z trądzikiem, regulują pracę gruczołów łojowych i poprawiają elastyczność skóry.

Aby bezpiecznie wprowadzić kwasy AHA do pielęgnacji, warto zacząć od niskich stężeń i stopniowo zwiększać ich intensywność. Kluczowe jest także dostosowanie częstotliwości stosowania do typu skóry oraz stosowanie filtrów SPF, które chronią szczególnie uwrażliwioną skórę przed szkodliwym działaniem słońca.

Choć kwasy AHA są powszechnie stosowane w pielęgnacji, nie każdy może ich używać bez obaw. Osoby z bardzo wrażliwą skórą, egzemą czy aktywnymi zmianami trądzikowymi powinny zachować szczególną ostrożność. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z dermatologiem, aby uniknąć podrażnień i dobrać najlepszą metodę pielęgnacji dostosowaną do indywidualnych potrzeb skóry.

Stosowane rozsądnie i zgodnie z zaleceniami, kwasy AHA mogą być doskonałym wsparciem w codziennej pielęgnacji, pomagając osiągnąć zdrową, promienną cerę.

FAQ

Czy kwasy AHA można stosować codziennie?

To zależy od stężenia i rodzaju produktu. Niższe stężenia (do 5%) można stosować codziennie. Coraz częściej jednak mówi się, że tak samo jak mocniejsze formuły (10-15%) lepiej aplikować je tylko 2-3 razy w tygodniu.

Czy kwasy AHA nadają się do każdego typu cery?

Kwasy AHA szczególnie dobrze sprawdzają się w pielęgnacji skóry suchej, dojrzałej oraz z przebarwieniami. Osoby ze skórą wrażliwą lub trądzikową powinny wybierać łagodniejsze formy, np. kwas migdałowy.

Jakich składników nie należy łączyć z kwasami AHA?

Nie zaleca się łączenia kwasów AHA z retinolem, nadtlenkiem benzoilu oraz innymi kwasami (np. BHA i PHA), ponieważ może to prowadzić do podrażnień i nadmiernego przesuszenia skóry.

Czy kwasy AHA pomagają na trądzik?

Tak, ale głównie w przypadku zaskórników i przebarwień potrądzikowych. Jeśli problemem są stany zapalne i wypryski, lepszym wyborem mogą być kwasy BHA (np. kwas salicylowy).

Co zrobić, jeśli po zastosowaniu kwasów AHA skóra jest podrażniona?

Należy przerwać stosowanie kwasu, nawilżać skórę i unikać innych drażniących substancji, np. retinolu. Jeśli podrażnienie utrzymuje się dłużej, warto skonsultować się z dermatologiem.

Bibliografia

1. Tokudome Y. Influence of Oral Administration of Lactic Acid Bacteria Metabolites on Skin Barrier Function and Water Content. Nutrients. 2018. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30513743/
2. Syed M. Lactic acid suppresses MRGPRX2 mediated mast cell responses. Cell Immunol. 2021. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34399172/
3. Nikodinoska I, Spohr C, Dillon GP, Moran CA. Skin and eye irritancy assessment of six lactic acid bacteria strains. Regul Toxicol Pharmacol. 2023. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37160199/

Zobacz także

Czym są dermokosmetyki i jaki mają skład?

Trądzik pod kontrolą – doceń rolę odpowiedniej pielęgnacji!

Autor:

Edyta Gołaś

Magister kosmetologii

Jej pasją jest rozkładanie problemów skórnych na czynniki pierwsze tak, aby odnaleźć ich prawdziwą przyczynę. W swojej pracy kieruje się nurtem holistycznym, dzięki czemu potrafi pomóc skutecznie zadbać o zdrowie nawet najbardziej wymagającej skóry.