Mastika (mastiha). Grecka żywica na wiele dolegliwości
Szukasz naturalnych sposobów na wsparcie zdrowia i urody? Mastika, żywica z greckiej wyspy Chios, ma szerokie zastosowanie – od pielęgnacji skóry po dbanie o układ pokarmowy i zdrowie jamy ustnej. Badania potwierdzają jej działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i łagodzące. Zobacz, dlaczego warto włączyć mastikę do codziennej rutyny i jakie korzyści może Ci przynieść.
Spis treści
Mastika – naturalna żywica z greckiej wyspy Chios
Mastika, czyli żywica drzewa Pistacia lentiscus, jest jednym z najbardziej charakterystycznych produktów greckiej wyspy Chios. Już od czasów starożytnych ceniono jej unikalne właściwości zdrowotne i aromatyczne. Obecnie tylko w tym regionie można znaleźć jej oryginalną, najwyższej jakości formę. Mieszkańcy Chios od pokoleń pielęgnują tradycję pozyskiwania mastiki. Proces ten wymaga wiedzy i precyzji. Drzewa mastikowe są ręcznie nacinane, aby wyzwolić mlecznobiałą żywicę, która powoli wypływa i zastyga w kontakcie z powietrzem, przybierając postać drobnych, przezroczystych kryształków.
Proces zbierania mastiki jest skomplikowany i czasochłonny, co sprawia, że produkt ten jest bardzo ceniony. Zbiory rozpoczynają się od przygotowania ziemi wokół drzew, aby łatwiej było zebrać spadającą żywicę. Następnie kora drzewa jest delikatnie nacinana, pozwalając żywicy powoli wyciekać i twardnieć. Po około dwóch tygodniach kryształki są zbierane i dokładnie oczyszczane.
W tradycyjnej medycynie mastika była stosowana na różnorodne dolegliwości, takie jak bóle brzucha, problemy trawienne, choroby jamy ustnej czy pielęgnacja skóry. Współczesne badania naukowe potwierdzają te właściwości, wskazując, że mastika działa antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwzapalnie oraz jako naturalny antyoksydant. Żywica zawiera związki aktywne, w tym terpeny i flawonoidy, które wspierają zdrowie układu pokarmowego oraz kondycję skóry.
Mastika znajduje również zastosowanie kulinarne. W Grecji dodaje się ją do wielu tradycyjnych potraw, deserów i napojów, co nadaje im charakterystyczny, lekko żywiczny smak. Jest też popularna jako naturalna guma do żucia, która nie tylko odświeża oddech, ale również wspiera zdrowie jamy ustnej.
Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze mastiki
Mastika zawiera substancje, które zmniejszają rozwój bakterii i grzybów, co potwierdzono w licznych badaniach. Jej działanie przeciwbakteryjne jest szczególnie przydatne w przypadku patogenów wywołujących dolegliwości układu pokarmowego. Przykładem jest bakteria Helicobacter pylori, znana z negatywnego wpływu na zdrowie żołądka. Regularne stosowanie mastiki może ograniczyć namnażanie się tych bakterii, co przyczynia się do łagodzenia objawów, takich jak bóle brzucha czy zgaga.
Żywica ta wykazuje też właściwości przeciwgrzybicze, które mogą wspierać higienę jamy ustnej oraz stan skóry. Badania wskazują, że substancje aktywne obecne w mastice mogą być skuteczne w walce z drobnoustrojami odpowiedzialnymi za różne rodzaje zakażeń, zwłaszcza w miejscach narażonych na ich gromadzenie, takich jak jama ustna. Dzięki działaniu przeciwgrzybiczemu mastika często jest stosowana w gumach do żucia, wspierając naturalną ochronę dziąseł oraz pomagając w utrzymaniu równowagi mikroflory jamy ustnej.
Wpływ mastiki na układ pokarmowy
Mastika od dawna znana jest z pozytywnego wpływu na układ pokarmowy. Jej właściwości łagodzące mogą przynieść ulgę osobom cierpiącym na dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak niestrawność, wzdęcia czy bóle brzucha. Mastika pomaga zmniejszyć objawy dyspepsji, wspomagając proces trawienia i przyczyniając się do poprawy komfortu po posiłkach.
Jednym z najważniejszych aspektów działania mastiki jest jej zdolność do ograniczania rozwoju bakterii Helicobacter pylori. Bakteria ta jest jednym z głównych czynników ryzyka wrzodów żołądka oraz zapaleń błony śluzowej żołądka. Substancje aktywne zawarte w mastice mogą wspierać naturalne mechanizmy obronne organizmu, hamując rozwój tych bakterii. Regularne spożywanie mastiki może wzmocnić ochronę układu pokarmowego i być pomocne w profilaktyce chorób żołądka oraz jelit.
Mastika wykazuje również działanie przeciwzapalne, co jest istotne w przypadku schorzeń zapalnych przewodu pokarmowego, takich jak zapalenie żołądka czy zespół jelita drażliwego. Substancje obecne w mastice mogą łagodzić podrażnienia błony śluzowej żołądka i jelit, wspierając jej regenerację i poprawiając funkcjonowanie układu pokarmowego. Dzięki temu mastika może być stosowana jako naturalne wsparcie w leczeniu objawów bólowych, skurczów jelitowych oraz przewlekłych stanów zapalnych, które obniżają komfort życia.
Mastika w profilaktyce i leczeniu chorób jamy ustnej
Mastika ma duży wpływ na zdrowie jamy ustnej. Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym pomaga ograniczać rozwój bakterii odpowiedzialnych za próchnicę, choroby dziąseł oraz nieświeży oddech. Regularne stosowanie produktów zawierających mastikę, takich jak naturalne gumy do żucia, może wspierać higienę jamy ustnej i pomagać w zapobieganiu stanom zapalnym dziąseł.
Substancje obecne w mastice mogą wspomagać równowagę mikrobiomu w jamie ustnej, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia zębów i dziąseł. Wspomaga ona również proces gojenia się drobnych uszkodzeń i podrażnień, dzięki czemu może być naturalnym wsparciem dla osób borykających się z nadwrażliwością dziąseł.
Mastika jest często stosowana jako składnik gum do żucia, które pomagają w usuwaniu resztek pokarmowych z powierzchni zębów i wzmacniają działanie profilaktyczne. Dodatkowo jej delikatny żywiczny smak odświeża oddech, będąc przy tym w pełni naturalną alternatywą dla produktów zawierających sztuczne dodatki. Należy jednak pamiętać, że zbyt częste żucie gumy, nawet tej na bazie mastiki, może nie być zdrowe. Żucie gumy poza porami posiłków może zakłócać pracę kompleksu mioelektrycznego w jelitach, który odpowiada za rytmiczne przesuwanie treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym. Żucie gumy po posiłku jest natomiast bezpieczniejsze i korzystniejsze, ponieważ stymuluje produkcję śliny, co pomaga neutralizować kwasy w jamie ustnej oraz wspiera proces trawienia.
Zastosowanie mastiki w kosmetyce i pielęgnacji skóry
Mastika zdobywa coraz większą popularność w kosmetyce ze względu na właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Dzięki obecności polifenoli i terpenów, mastika skutecznie neutralizuje działanie wolnych rodników, które odpowiadają za przyspieszenie procesów starzenia się skóry. Regularne stosowanie kosmetyków z mastiką może wspierać zachowanie młodzieńczego wyglądu skóry oraz redukcję drobnych zmarszczek.
Mastika działa też kojąco na skórę, zmniejszając zaczerwienienia i stany zapalne, co jest szczególnie korzystne dla osób z cerą problematyczną lub trądzikową. Pomaga ona kontrolować też nadmiar sebum, sprzyjając poprawie wyglądu cery i zmniejszeniu liczby wyprysków. Stosowanie produktów z mastiką może zatem być pomocne dla osób, które poszukują naturalnych rozwiązań do pielęgnacji skóry tłustej i mieszanej.
W kosmetykach mastika często występuje w formie olejku lub wyciągu, a także jako składnik maseczek, kremów i toników. Jej regularne stosowanie pomaga w regeneracji naskórka, a także wspiera naturalne procesy oczyszczania skóry.
Mastika — jak stosować?
Mastika jest dostępna w różnych formach, a najpopularniejsze z nich to kapsułki, proszek, olejek oraz guma do żucia. Każda z nich ma swoje specyficzne właściwości i sposób działania.
- Kapsułki i proszek: są najczęściej wybierane przez osoby, które chcą wspierać zdrowie układu pokarmowego. Mogą być stosowane codziennie, aby łagodzić dolegliwości trawienne, takie jak zgaga, wzdęcia czy bóle brzucha. Kapsułki i proszek są łatwe w użyciu i pozwalają precyzyjnie dobrać dawkę.
- Olej z mastiki: olejek pozyskiwany z mastiki ma działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Może być stosowany bezpośrednio na skórę w celu łagodzenia podrażnień oraz poprawy kondycji cery. Należy go jednak rozcieńczyć, ponieważ w czystej formie może być zbyt intensywny. Olejek sprawdza się także jako składnik domowych kosmetyków, takich jak maseczki i toniki.
- Guma do żucia: naturalna guma do żucia z mastiką to praktyczny sposób na utrzymanie higieny jamy ustnej. Żucie mastiki pomaga w usuwaniu resztek pokarmowych, wspiera zdrowie dziąseł i odświeża oddech. Jest to popularny wybór dla osób, które chcą korzystać z korzyści mastiki w codziennym życiu, bez potrzeby stosowania suplementów czy kosmetyków.
Wybór formy mastiki zależy od potrzeb i oczekiwań. Osoby z dolegliwościami żołądkowymi mogą sięgnąć po kapsułki, podczas gdy osoby szukające naturalnej pielęgnacji skóry mogą wypróbować olejek lub kremy zawierające mastikę.
Jakie są przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania mastiki?
Mastika, choć uznawana za bezpieczny produkt naturalny, może wywołać pewne skutki uboczne lub być niewskazana dla niektórych osób. Przed rozpoczęciem regularnego stosowania warto zapoznać się z możliwymi przeciwwskazaniami.
- Alergie i reakcje skórne: u niektórych osób mastika może wywołać reakcje alergiczne. Najczęściej manifestują się one pod postacią wysypki, swędzenia skóry lub podrażnienia. W przypadku stosowania olejku z mastiki na skórę warto najpierw wykonać próbę uczuleniową, nakładając niewielką ilość produktu na mały obszar skóry i odczekać 24 godziny. Jeśli pojawią się objawy alergii, stosowanie mastiki należy przerwać.
- Problemy żołądkowo-jelitowe: choć mastika często wspiera zdrowie układu pokarmowego, niekiedy może powodować dolegliwości żołądkowe, takie jak mdłości, bóle brzucha czy wzdęcia. Osoby z wrażliwym żołądkiem powinny ostrożnie wprowadzać mastikę do diety, zaczynając od małych dawek i obserwując reakcję organizmu.
- Interakcje z lekami: mastika może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, zwłaszcza tymi stosowanymi w terapii chorób żołądka. Przed rozpoczęciem stosowania mastiki jako suplementu warto skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmujesz leki na receptę lub masz schorzenia przewlekłe.
- Ciąża i karmienie piersią: brakuje wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa mastiki u kobiet w ciąży i karmiących piersią. W związku z tym zaleca się ostrożność i unikanie stosowania mastiki w tym okresie, chyba że lekarz zaleci inaczej.
- Zalecana dawka i nadmierne stosowanie: choć mastika jest bezpieczna przy umiarkowanym stosowaniu, przyjmowanie jej w dużych ilościach może prowadzić do skutków ubocznych, takich jak biegunka, bóle brzucha czy odwodnienie. Ważne jest, aby nie przekraczać zalecanej dawki i stosować mastikę zgodnie z instrukcjami producenta.
Badania nad mastiką
Współczesne badania naukowe nad mastiką koncentrują się na potwierdzeniu i rozwinięciu tradycyjnych zastosowań w medycynie. Największą uwagę przyciąga jej działanie przeciwbakteryjne, szczególnie wobec bakterii Helicobacter pylori, która jest główną przyczyną wrzodów żołądka i stanów zapalnych błony śluzowej. Mastika wykazuje też właściwości przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe i antyoksydacyjne. Dlatego poznaj więcej faktów na jej temat, które można znaleźć w badaniach naukowych:
- Mastika wykazuje korzystny wpływ na układ krwionośny dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Substancje aktywne obecne w mastice, takie jak terpenoidy, pomagają neutralizować wolne rodniki. Chroni to naczynia krwionośne przed stresem oksydacyjnym i zapobiega ich uszkodzeniom. Badania sugerują, że regularne stosowanie mastiki może wspierać obniżanie stężenia lipoprotein LDL, które są kluczowym czynnikiem ryzyka miażdżycy. Dodatkowo jej działanie przeciwzapalne może redukować przewlekłe stany zapalne w obrębie naczyń krwionośnych, przyczyniając się do ich lepszego funkcjonowania [1].
- Wykazuje ona działanie przeciwcukrzycowe, które może wspierać kontrolę stężenia glukozy we krwi oraz poprawiać funkcje metaboliczne organizmu. Badania sugerują, że związki aktywne obecne w mastice, takie jak terpenoidy i polifenole, mogą poprawiać wrażliwość komórek na insulinę. Jest to kluczowe w prewencji i leczeniu cukrzycy typu 2. Dodatkowo mastika wykazuje właściwości przeciwzapalne, które mogą łagodzić przewlekłe stany zapalne często towarzyszące insulinooporności i cukrzycy. Jej działanie antyoksydacyjne chroni komórki trzustki przed stresem oksydacyjnym, co może wspierać ich zdolność do wydzielania insuliny [2].
- Mastika może odgrywać istotną rolę w profilaktyce próchnicy dzięki właściwościom przeciwdrobnoustrojowym. Substancje aktywne zawarte w mastice, takie jak terpenoidy, skutecznie ograniczają rozwój bakterii Streptococcus mutans, które są główną przyczyną próchnicy. Regularne żucie gumy z mastiką pomaga redukować płytkę nazębną i obniża ryzyko powstawania ubytków, jednocześnie wspierając naturalne oczyszczanie zębów i przestrzeni międzyzębowych. Dodatkowo mastika stymuluje wydzielanie śliny, która neutralizuje kwasy w jamie ustnej i wzmacnia szkliwo zębów [3].
FAQ
Jak działa mastika?
Mastika działa wielotorowo, wspierając układ pokarmowy, zdrowie jamy ustnej oraz kondycję skóry. Dzięki zawartości terpenów i polifenoli wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, co pomaga w ograniczaniu rozwoju patogenów. Ponadto mastika działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, dzięki czemu wspiera regenerację skóry oraz może wspomagać gojenie się drobnych uszkodzeń. Ponadto może ona okazać się skuteczna we wsparciu zdrowia gospodarki węglowodanowej oraz zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
Czy można stosować mastikę codziennie?
Tak, mastikę można stosować codziennie, jednak warto przestrzegać zalecanych dawek. Codzienne stosowanie kapsułek lub proszku z mastiką może przynieść korzyści zdrowotne, szczególnie jeśli chodzi o wsparcie układu pokarmowego i higienę jamy ustnej. Należy jednak pamiętać, by nie przekraczać zalecanej dawki, aby uniknąć ewentualnych skutków ubocznych.
Kiedy najlepiej przyjmować mastikę — przed czy po jedzeniu?
Mastikę zaleca się przyjmować przed posiłkiem, szczególnie jeśli celem jest wsparcie trawienia i łagodzenie dolegliwości żołądkowych. Przed jedzeniem mastika lepiej przygotowuje układ pokarmowy, minimalizując ryzyko wystąpienia zgagi, wzdęć czy niestrawności.
Czy mastika pomaga w walce z trądzikiem?
Tak, mastika może wspierać pielęgnację skóry trądzikowej. Jej właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne mogą pomagać w ograniczaniu stanów zapalnych oraz redukowaniu ilości wyprysków. Produkty zawierające mastikę, takie jak kremy lub olejek, są szczególnie polecane osobom z cerą tłustą i problematyczną, ponieważ wspomagają regulację produkcji sebum.
Jak długo trzeba stosować mastikę, aby zobaczyć efekty?
Czas potrzebny na zauważenie efektów zależy od celu stosowania mastiki oraz indywidualnej reakcji organizmu. W przypadku wsparcia trawienia, efekty mogą być zauważalne już po kilku dniach regularnego stosowania. W pielęgnacji skóry czy zdrowiu jamy ustnej pierwsze efekty mogą pojawić się po kilku tygodniach. Dla uzyskania optymalnych rezultatów zaleca się regularne stosowanie przez co najmniej miesiąc.
Zobacz także
Co oznaczają nieprzyjemny zapach z ust i biały nalot na języku?
Niestrawność – przyczyny, objawy, suplementacja, dieta, leczenie
Jak chronić skórę przed fotouszkodzeniami?
Bibliografia
- Papada E., Forbes A., Amerikanou C., Torović L., Kalogeropoulos N., Tzavara C., Triantafillidis J.K., Kaliora A.C. Antioxidative efficacy of a Pistacia lentiscus supplement and its effect on the plasma amino acid profile in inflammatory bowel disease: A Randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Nutrients. 2018;10:1779.
- Floris S, Di Petrillo A, Pintus F, Delogu GL. Pistacia lentiscus: Phytochemistry and Antidiabetic Properties. Nutrients. 2024 May 27;16(11):1638.
- Alwadi MAM, Sidhu A, Khaled MB, Aboul-Enein BH. Mastic (Pistacia lentiscus) gum and oral health: a state-of-the-art review of the literature. J Nat Med. 2023 Jun;77(3):430-445.
Autor:
Monika Sejbuk
Magister dietetyki
Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.
Dodaj komentarz