SLS i SLES – co warto wiedzieć o popularnych detergentach w kosmetykach?

SLS i SLES to jedne z najczęściej spotykanych składników w kosmetykach, które od lat wzbudzają zainteresowanie i kontrowersje. Choć powszechnie stosowane w produktach do pielęgnacji ciała i włosów, nie każdy wie, co dokładnie kryje się za tymi skrótami, jakie mają właściwości i dlaczego budzą tak wiele emocji. Z tego artykułu dowiesz się, jakie jest ich działanie, możliwe skutki uboczne oraz powody, dla których niektórzy konsumenci decydują się ich unikać. Dowiesz się również, jakie łagodniejsze alternatywy można wybrać, aby zadbać o skórę w sposób delikatny i świadomy.

Co to jest SLS i SLES?

SLS (Sodium Lauryl Sulfate) i SLES (Sodium Laureth Sulfate) to popularne składniki, które znajdują się w wielu kosmetykach codziennego użytku. Oba te związki chemiczne pełnią kluczowe funkcje w produktach takich jak szampony, żele pod prysznic czy pasty do zębów. Ich głównym zadaniem jest tworzenie piany oraz skuteczne oczyszczanie skóry i włosów. Dzięki nim produkty te łatwo się rozprowadzają i dają uczucie świeżości. SLS jest syntetycznym środkiem powierzchniowo czynnym, który często pozyskuje się z ropy naftowej lub oleju kokosowego. Z kolei SLES to siarczan etoksylowany alkoholu laurylowego, który dzięki procesowi etoksylacji jest mniej drażniący dla skóry.

Warto wiedzieć, że SLS i SLES znajdują zastosowanie nie tylko w kosmetykach, ale również w innych produktach codziennego użytku. Można je spotkać w:

• środkach do mycia naczyń,
• detergentach do prania,
• produktach do czyszczenia powierzchni.

Mimo że są powszechnie stosowane ze względu na swoją skuteczność i niski koszt produkcji, ich obecność w kosmetykach budzi pewne kontrowersje. Dlatego ważne jest, aby być świadomym konsumentem i znać właściwości tych składników oraz ich wpływ na skórę.

SLS vs SLES – czym się różnią?

Porównując SLS (Sodium Lauryl Sulfate) i SLES (Sodium Laureth Sulfate), warto zwrócić uwagę na ich różnice w działaniu drażniącym oraz intensywności pienienia. SLS jest znany z bardzo silnego działania drażniącego, co może prowadzić do podrażnień skóry, szczególnie u osób z wrażliwą cerą. Z kolei SLES, dzięki procesowi etoksylacji, jest uznawany za łagodniejszy dla skóry. Proces ten polega na dodaniu grup tlenowych do cząsteczki SLS, co zmniejsza jego potencjał drażniący. W praktyce oznacza to, że SLES jest mniej agresywny dla bariery hydrolipidowej skóry.

Intensywność pienienia to kolejny aspekt, który odróżnia te dwa składniki. SLS charakteryzuje się bardzo dużą zdolnością do tworzenia piany, co sprawia, że produkty z jego zawartością dają wrażenie skutecznego oczyszczania. Natomiast SLES pieni się nieco słabiej, ale nadal wystarczająco dobrze, by zapewnić komfort użytkowania. Oto kilka kluczowych różnic między tymi substancjami:

• Działanie drażniące: SLS – wysokie; SLES – umiarkowane
• Intensywność pienienia: SLS – bardzo duża; SLES – średnia
• Koszt produkcji: SLS – niski; SLES – średni

Zrozumienie tych różnic może pomóc w świadomym wyborze kosmetyków odpowiednich dla danej skóry i włosów.

Wpływ SLS i SLES na skórę i włosy

Stosowanie produktów zawierających SLS i SLES może mieć różnorodne skutki dla skóry i włosów. Te popularne detergenty, choć skuteczne w usuwaniu zanieczyszczeń, mogą prowadzić do podrażnień oraz przesuszenia. W szczególności osoby z wrażliwą skórą mogą zauważyć zaczerwienienia, uczucie ściągnięcia czy nawet świąd. U niektórych osób regularne stosowanie kosmetyków z tymi składnikami może naruszać naturalną barierę hydrolipidową skóry. W efekcie staje się ona bardziej podatna na działanie czynników zewnętrznych.

W przypadku włosów, SLS i SLES mogą wpływać na ich kondycję, zwłaszcza jeśli są one farbowane. Intensywne właściwości oczyszczające tych substancji mogą przyspieszać wypłukiwanie koloru, co jest niepożądane dla osób dbających o trwałość barwy swoich włosów. Warto również pamiętać, że reakcja skóry i włosów na te składniki jest indywidualna. Dlatego ważne jest monitorowanie własnych odczuć po użyciu produktów zawierających SLS i SLES oraz rozważenie alternatyw, jeśli pojawią się niepokojące objawy. Oto kilka potencjalnych skutków stosowania produktów z SLS i SLES:

• Podrażnienia skóry – zaczerwienienie, swędzenie
• Przesuszenie włosów – utrata wilgoci i elastyczności
• Szybsze wypłukiwanie koloru – szczególnie w przypadku farbowanych włosów
• Naruszenie bariery ochronnej skóry – zwiększona podatność na czynniki zewnętrzne

Czy SLS i SLES są szkodliwe?

Stosowanie kosmetyków zawierających SLS i SLES budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony, te substancje są niezwykle skuteczne w usuwaniu zanieczyszczeń i tłuszczu, co czyni je popularnym wyborem w produktach do mycia ciała i włosów. Jednak ich intensywne działanie oczyszczające może prowadzić do podrażnień skóry, szczególnie u osób z wrażliwą cerą. Warto zwrócić uwagę na to, że niektóre osoby mogą doświadczać reakcji alergicznych na te składniki, co dodatkowo podkreśla potrzebę ostrożności.

Eksperci zalecają ostrożność przy wyborze kosmetyków z SLS i SLES, zwłaszcza dla osób z problematyczną skórą. Chociaż badania nie potwierdziły jednoznacznie ich rakotwórczości czy toksyczności, to jednak długotrwałe stosowanie produktów z tymi substancjami może prowadzić do niepożądanych efektów. Dlatego warto rozważyć alternatywy, które są łagodniejsze dla skóry. Wśród argumentów przeciwko stosowaniu SLS i SLES można wymienić:

• potencjalne podrażnienia skóry,
• przesuszenie włosów,
• możliwość wystąpienia reakcji alergicznych.

Z drugiej strony, zwolennicy tych składników podkreślają ich skuteczność w oczyszczaniu oraz łatwość spłukiwania. Ostateczna decyzja o ich użyciu powinna być uzależniona od indywidualnych potrzeb skóry oraz preferencji użytkownika.

Jak wybrać bezpieczne kosmetyki bez SLS?

Wybór kosmetyków bez SLS może być wyzwaniem, ale z odpowiednią wiedzą staje się znacznie prostszy. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na etykiety INCI, które zawierają pełny skład produktu. Składniki wymieniane są w kolejności malejącej, co oznacza, że te na początku listy występują w największym stężeniu. Jeśli  Sodium Lauryl Sulfate lub Sodium Laureth Sulfate widnieje na początku listy, lepiej poszukać innego produktu. Warto także szukać certyfikatów ekologicznych takich jak EcoCert czy COSMOS NATURAL. Potwierdzają one, że produkt przeszedł restrykcyjne kontrole i opiera się na naturalnych formułach.

Alternatywne składniki myjące to doskonała opcja dla osób z wrażliwą skórą. Substancje takie jak Coco-Glucoside, Decyl Glucoside, czy Sodium Cocoyl Isethionate są łagodniejsze i nie naruszają bariery hydrolipidowej skóry. Te naturalne zamienniki pochodzą często z cukrów roślinnych i olejów kokosowych, co czyni je nie tylko skutecznymi, ale również delikatnymi dla skóry. Przy wyborze kosmetyków warto zwrócić uwagę na obecność tych składników oraz unikać produktów z agresywnymi detergentami. Oto kilka wskazówek:

• Czytaj etykiety INCI – unikaj produktów z SLS/SLES wysoko na liście.
• Szukaj certyfikatów ekologicznych – gwarantują one naturalność składników.
• Zwracaj uwagę na alternatywne składniki myjące – takie jak Coco-Glucoside czy Decyl Glucoside.
• Testuj próbki – jeśli masz wrażliwą skórę, poproś o próbkę przed zakupem pełnowymiarowego produktu.

Dzięki tym prostym krokom można cieszyć się zdrową i zadbaną skórą bez obaw o podrażnienia czy przesuszenie.

Naturalne alternatywy dla SLS w kosmetykach

W poszukiwaniu delikatniejszych alternatyw dla SLS, warto zwrócić uwagę na naturalne substytuty, takie jak Coco-Glucoside i Decyl Glucoside. Te substancje pochodzą z roślinnych źródeł, takich jak olej kokosowy i cukry roślinne. Dzięki temu są one nie tylko przyjazne dla skóry, ale także bardziej ekologiczne. Coco-Glucoside i Decyl Glucoside są znane ze swojej łagodności, co czyni je idealnym wyborem dla osób z wrażliwą skórą. Ich zastosowanie w kosmetykach pozwala na skuteczne oczyszczanie bez ryzyka podrażnień.

Stosowanie tych naturalnych składników przynosi wiele korzyści w pielęgnacji skóry i włosów. Oto kilka zalet:

• Delikatność: nie naruszają bariery hydrolipidowej skóry, co jest szczególnie ważne dla osób z problemami dermatologicznymi.
• Skuteczność: mimo łagodnego działania, skutecznie usuwają zanieczyszczenia i nadmiar sebum.
• Pochodzenie roślinne: są biodegradowalne i mniej obciążające dla środowiska.

Dzięki tym właściwościom, kosmetyki zawierające Coco-Glucoside czy Decyl Glucoside stają się coraz popularniejsze wśród świadomych konsumentów poszukujących produktów bezpiecznych zarówno dla siebie, jak i dla planety.

Badania nad SLS i SLES

Surfaktanty, czyli substancje myjące obecne w kosmetykach i detergentach, takie jak Sodium Lauryl Sulfate (SLS) i Sodium Laureth Sulfate (SLES), odpowiadają za tworzenie piany i skuteczne oczyszczanie skóry z tłuszczu oraz zanieczyszczeń. Choć zapewniają skuteczność higieny, coraz częściej zwraca się uwagę na ich możliwe skutki uboczne.

SLS, zwłaszcza w wyższych stężeniach, może podrażniać skórę, naruszając jej naturalną barierę lipidową i wywołując stany zapalne. Siła tego działania zależy od stężenia, czasu kontaktu oraz indywidualnych cech skóry – szczególnie wrażliwa jest skóra dzieci i osób z atopią. SLES, jego łagodniejsza wersja, również może podrażniać przy częstym stosowaniu.

Na poziomie biologicznym podrażnienia wynikają z tworzenia przez surfaktanty miceli – drobnych struktur, które wnikają w naskórek i destabilizują jego barierę ochronną. Znaczenie mają tu właściwości chemiczne substancji, takie jak ładunek cząsteczki, wielkość miceli i ich stężenie.

Nowoczesne badania nad formułami kosmetycznymi wykazały, że połączenie SLS i SLES z polimerami kationowymi lub składnikami naturalnymi, np. pochodną gumy guar, ogranicza działanie drażniące przy zachowaniu efektu piany i skuteczności myjącej. Badania in vitro i z udziałem ochotników pozwoliły dokładniej poznać interakcje surfaktantów z naskórkiem, co umożliwia tworzenie bezpieczniejszych produktów.

Dzięki temu powstają kosmetyki nowej generacji, które skutecznie oczyszczają, a jednocześnie chronią barierę hydrolipidową. Takie rozwiązania są szczególnie ważne w produktach do codziennej pielęgnacji skóry wrażliwej, dziecięcej czy atopowej, zapewniając równowagę między skutecznością a bezpieczeństwem stosowania.

Podsumowanie

SLS (Sodium Lauryl Sulfate) i SLES (Sodium Laureth Sulfate) to składniki, które często spotykamy w kosmetykach codziennego użytku, takich jak szampony czy żele pod prysznic. Ich głównym zadaniem jest tworzenie piany oraz skuteczne oczyszczanie skóry i włosów. SLS jest znany z silnego działania drażniącego, co może prowadzić do podrażnień, zwłaszcza u osób z wrażliwą skórą. Z kolei SLES, dzięki procesowi etoksylacji, jest łagodniejszy dla skóry, choć nadal skuteczny w działaniu. Warto być świadomym konsumentem i znać właściwości tych składników oraz ich wpływ na skórę.

Oprócz kosmetyków, SLS i SLES znajdują zastosowanie w wielu produktach domowych, takich jak detergenty do prania czy środki do mycia naczyń. Mimo że są powszechnie stosowane ze względu na swoją skuteczność i niski koszt produkcji, ich obecność budzi pewne kontrowersje. Dla osób poszukujących delikatniejszych alternatyw istnieją naturalne zamienniki, takie jak Coco-Glucoside czy Decyl Glucoside. Są one łagodniejsze dla skóry i bardziej przyjazne dla środowiska. Wybierając kosmetyki, warto zwrócić uwagę na etykiety INCI oraz certyfikaty ekologiczne, aby dokonać świadomego wyboru odpowiedniego produktu.

FAQ

Czy SLS i SLES to bezpieczne substancje dla dzieci?

Skóra dzieci jest bardziej delikatna i wrażliwa niż skóra dorosłych, dlatego zaleca się ostrożność przy wyborze produktów zawierających SLS i SLES. Warto poszukać kosmetyków specjalnie przeznaczonych dla dzieci, które często nie zawierają tych składników lub mają je w minimalnych ilościach.

Jakie są alternatywy dla SLS i SLES w szamponach i produktach do pielęgnacji włosów?

Alternatywne składniki myjące, takie jak Coco-Glucoside, Decyl Glucoside czy Sodium Cocoyl Isethionate, są łagodniejsze dla skóry głowy i włosów. Produkty z tymi składnikami mogą być lepszym wyborem dla osób z wrażliwą skórą lub farbowanymi włosami.

Czy produkty bez SLS i SLES są mniej skuteczne?

Produkty bez SLS i SLES mogą być równie skuteczne w oczyszczaniu skóry i włosów, zwłaszcza jeśli zawierają inne efektywne środki myjące. Warto przetestować różne opcje, aby znaleźć produkt najlepiej odpowiadający indywidualnym potrzebom.

Jak rozpoznać produkty bezpieczne dla skóry wrażliwej?

Warto szukać kosmetyków oznaczonych jako hipoalergiczne lub przeznaczone do skóry wrażliwej. Należy sprawdź etykiety INCI pod kątem obecności łagodniejszych substancji myjących oraz unikać produktów z długą listą chemicznych dodatków.

Czy można samodzielnie przygotować kosmetyki bez SLS i SLES?

Tak, wiele osób decyduje się na przygotowywanie domowych kosmetyków, korzystając z naturalnych składników takich jak oleje roślinne czy glinki. Istnieje wiele przepisów dostępnych online, które mogą pomóc stworzyć własne produkty pielęgnacyjne.

Dlaczego niektóre osoby preferują kosmetyki z SLS i SLES?

Dla wielu użytkowników kluczowym czynnikiem jest intensywność piany oraz uczucie dokładnego oczyszczenia, jakie dają produkty z tymi składnikami. Dodatkowo produkty zawierające SLS i SLES są często tańsze od alternatywnych opcji.

Bibliografia

1. Abdollahi, H., Ghanbarlou, S., Babapoor, A., Yari Kalashgarani, M., Valadez, I., Zarrintaj, P., & Davachi, S. M. (2025). Surfactant-containing detergents: Impacts on dermal health. Colloids and surfaces. B, Biointerfaces, 256(Pt 1), 115026. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40795538/
2. Bujak, T., Nizioł-Łukaszewska, Z., & Ziemlewska, A. (2020). Amphiphilic cationic polymers as effective substances improving the safety of use of body wash gels. International journal of biological macromolecules, 147, 973–979. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31678103/

Zobacz także

Czym są dermokosmetyki i jaki mają skład?

Aromatyczna kąpiel – jak zrobić domowe SPA?