Niedobór witaminy C – objawy i skutki
Witamina C jest jedną z najbardziej znanych witamin o szerokim spektrum działania na nasz organizm. Po raz pierwszy została wyodrębniona z papryki w 1928 roku przez węgierskiego biochemika – Alberta Szenta-Görgyiego, za co został on uhonorowany nagrodą Nobla. Po ustaleniu struktury kwasu askorbinowego opracowano jego syntezę, a witaminę C nazwano kwasem askorbinowym, gdyż to jego niedobór wywoływał szkorbut.
Kwas askorbinowy poznano już w pierwszej połowie XX wieku, kiedy to wykazano, że posiada on właściwości przeciwgnilne (przeciwszkorbutowe). Szkorbut (gnilec) to najczęstszy objaw niedoboru witaminy C, który znany był już w średniowieczu. Już wtedy łączono go z niewłaściwym sposobem odżywiania, ubogim w świeże warzywa i owoce. Jednak dopiero po dokonaniu syntezy kwasu askorbinowego i określeniu jego przynależności do odpowiedniej grupy chemicznej, stwierdzono że związek ten ma znacznie więcej właściwości niż tylko empirycznie stwierdzone działanie przeciwgnilne.
- Witamina C wpływa na uszczelnienie naczyń krwionośnych, co znacznie zmniejsza rozprzestrzenianie się wirusów i bakterii.
- Wspomaga układ odpornościowy, dlatego jest niezbędna do pochłaniania drobnoustrojów chorobotwórczych przez białe krwinki.
- Obniża ryzyko powstawania chorób serca i naczyń krwionośnych.
- Jest skuteczna w pomocy w walce z miażdżycą.
- Odpowiada za produkcję kolagenu, który przyśpiesza gojenie się ran i zrastanie kości.
- Wspomaga produkcję glutationu – głównego neutralizatora toksyn w wątrobie.
- Wykazuje działanie przeciwnowotworowe.
- Usuwa jony metali ciężkich z organizmu.
- Reguluje ciśnienie tętnicze.
- Poprawia kondycję i wygląd skóry.
Jakie są przyczyny niedoboru witaminy C?
Najczęstszą przyczyną niedoboru witaminy C w organizmie jest nieodpowiednia dieta, uboga w świeże owoce i warzywa, gdyż ludzki organizm sam nie może jej syntezować, dlatego musi pochodzić ze źródeł zewnętrznych. Przyczyną niedoboru witaminy C mogą być także choroby, które zmniejszają zdolność organizmu do wchłaniania składników odżywczych z pokarmów. Do tych chorób m.in. zaliczamy:
- anoreksja
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- choroba Leśniowskiego-Crohna
- bulimia
- choroby nowotworowe, które wymagają stosowania chemioterapii
- choroby psychiczne, które wymagają leczenia farmakologicznego
Ponadto, do obniżenia poziomu witaminy C w organizmie przyczyniają się też liczne infekcje, stany zapalne, wiek, spożywanie alkoholu, narkotyków i palenie tytoniu, a także restrykcyjna dieta spowodowana innymi czynnikami.
Dodatkowo na niedobory witaminy C mogą być narażone:
- kobiety w ciąży i karmiące piersią
- kobiety, które stosują antykoncepcję hormonalną
- pacjenci, którzy stosują niektóre leki, np. aspirynę, barbiturany, sulfonamidy
- osoby narażone na działanie smogu i toksyn
- osoby pozostające w ciągłym stresie
Jakie są objawy niedoboru witaminy C?
Niedobór witaminy C może powodować osłabienie naczyń włosowatych i doprowadzić do rozwoju niedokrwistości. Zbyt niski poziom kwasu askorbinowego może przyczyniać się do rozwoju astmy, zmian w kościach i chrząstkach, a nawet spowodować rozwój szkorbutu. Przede wszystkim witamina C znana jest z działania wzmacniającego naszą odporność, gdyż pomaga chronić organizm przed drobnoustrojami i infekcjami – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Dlatego sam niedobór witaminy C zwykle nie jest groźny dla naszego życia, jednak długotrwałe braki mogą nieść za sobą poważne konsekwencje dla naszego zdrowia.
Do charakterystycznych objawów niedoboru witaminy C zalicza się:
- ogólne osłabienie i zmęczenie
- bóle mięśni i stawów
- brak apetytu
- nadczynność tarczycy
- osteoporozę
- obniżenie odporności
- trudności w gojeniu się ran
- infekcje
- zapalenie błony śluzowej
- krwawienie dziąseł
- skłonność do występowania siniaków
- apatia, ospałość, stany depresyjne
- anemia
Niedobór witaminy C może rozwijać się latami, dlatego początkowe objawy mogą wydawać się nieoczywiste i najczęściej są bagatelizowane. O ile pierwsze sygnały, w postaci obniżonego nastroju, możemy bagatelizować, o tyle kolejne tj. pogorszenie się stanu naszej skóry, włosów i paznokci, opuchnięte i krwawiące dziąsła, czy pojawiające się znikąd siniaki, powinny być dla nas sygnałem alarmowym.
-
Black Week, new, Witaminy w proszku
Witamina C Complex + | 100 kapsułek | BIO
34.90złDodaj do koszykaSzybki podgląd -
Black Week, Witaminy w proszku
Witamina C Complex + w proszku | 150 g | BIO
31.95złDodaj do koszykaSzybki podgląd -
Witaminy w proszku
Dzika róża w proszku – 120 g | Naturalna witamina C
13.25złDodaj do koszykaSzybki podgląd
Jakie są skutki niedoboru witaminy C?
Przewlekły niedobór witaminy C może zwiększać ryzyko zachorowania na miażdżycę, a nawet niektóre nowotwory, prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego i cholesterolu. Zmniejszenie syntezy kolagenu, wywołane niedoborem witaminy C skutkuje kruchością naczyń krwionośnych, co powoduje wysięki, sińce, a nawet krwotoki wewnętrzne, które mogą być przyczyną zgonu. W skutek zmniejszonej odporności może też dojść do ogólnego zakażenia organizmu – sepsy, która także może prowadzić do śmierci.
Jednak najpopularniejszą chorobą spowodowaną niedoborem witaminy C jest szkorbut. Jego objawy dotykają wielu tkanek:
- kości,
- stawów,
- dziąseł,
- zębów.
Dlatego typowym skutkiem ubocznym długotrwałego niedoboru witaminy C zwykle jest utrata uzębienia.
Witamina C przyczynia się do obrony immunologicznej, wspierając różne funkcje komórkowe wrodzonego i adaptacyjnego układu odpornościowego. Pełni funkcję bariery ochronnej przed patogenami. Gromadząc się w naszych komórkach, wytwarza reaktywną formę tlenu, czym ostatecznie zabija drobnoustroje chorobotwórcze.
Kwas askorbinowy niezbędny jest też do prawidłowego wchłaniania żelaza z układu pokarmowego, dlatego jego niedobór może prowadzić do anemii. Skutki nieleczonej niedokrwistości, wywołanej niedoborem żelaza, obejmują zarówno skórę, jak i inne narządy – stąd pojawiające się zajady, czy zmiany na paznokciach.
Niedobór witaminy C grozi też przyspieszeniem procesów starzenia, którego pierwsze objawy widoczne są na skórze. Ponadto, długotrwały niedobór witaminy może powodować choroby układu sercowo-naczyniowego, np. niewydolność serca, czy choroby psychiczne, a także nowotwory.
Profilaktyka – jak zapobiegać niedoborom witaminy C?
W związku z tym, że nasz organizm nie jest w stanie sam syntetyzować kwasu askorbinowego, musimy mu dostarczać go wraz z pożywieniem, Dlatego odpowiednią podaż witaminy C gwarantuje zbilansowana dieta, bogata w świeże owoce i warzywa.
Bogatym źródłem kwasu askorbinowego są:
- owoce dzikiej róży
- natka pietruszki
- rokitnik
- cebula i czosnek
- cytrusy
- jeżyny
- kiwi
- brukselka
- papryka
- pomidory
- karczochy
- ziemniaki
- jabłka
Wbrew pozorom, jego największe ilości obecne są w produktach niewykazujących kwaśnego smaku, jakim charakteryzuje się witamina C.
Przyjęcie odpowiedniej porcji witaminy C zagwarantuje nam spożycie przynajmniej pięciu z wymienionych owoców lub warzyw w dowolnej postaci, aczkolwiek unikajmy ich pasteryzowania czy gotowania, które powodują degradację tej witaminy.
Z kolei jeśli pacjent zmagający się z niedoborem witaminy C ma problem z dostarczeniem odpowiedniej jej ilości wraz z dietą (nietolerancja produktów, czy alergia), może on sięgnąć po preparaty zawierające kwas askorbinowy lub acerolę. Suplementy dostępne są w wielu sklepach i aptekach bez recepty, w postaci: tabletek, kapsułek, proszków, tabletek musujących, a nawet herbatek.
Skomentuj wpis