Tarczyca a cholesterol – czy wiesz, jak silnie są ze sobą powiązane?

Tarczyca a cholesterol to dwa obszary zdrowia, które są ze sobą ściśle powiązane. Czy wiesz, że zdrowie Twojej tarczycy może bezpośrednio wpływać na poziom cholesterolu i metabolizm lipidowy w organizmie? Związek między tarczycą a cholesterolem często pozostaje niezauważony, a to właśnie hormony tarczycy regulują metabolizm tłuszczów w organizmie. Jeśli zmagasz się z podwyższonym poziomem cholesterolu lub masz problemy z funkcjonowaniem tarczycy, warto sprawdzić, jak te zaburzenia mogą na siebie wpływać. Poznaj objawy, które mogą być objawem chorób tarczycy, dowiedz się, jakie badania wykonać i jak zadbać o zdrowie tarczycy i gospodarki lipidowej.

Tarczyca a cholesterol – jaki jest między nimi związek?

Tarczyca to niewielki gruczoł w kształcie motyla, który pełni istotną funkcję w procesach metabolicznych całego organizmu. Produkuje hormony, takie jak trijodotyronina (T3) i tyroksyna (T4), które regulują metabolizm i wpływają na gospodarkę lipidową, w tym na poziom cholesterolu. Ich działanie obejmuje między innymi kontrolę przemian lipidowych, co ma bezpośrednie znaczenie dla zdrowia serca.

Nieprawidłowa praca tarczycy może wpływać na metabolizm tłuszczów. Przy niedoczynności tarczycy metabolizm zwalnia, co często prowadzi do wzrostu stężenia cholesterolu LDL (potocznie nazywanego złym cholesterolem) i zaburzeń profilu lipidowego. Z kolei nadczynność tarczycy może obniżać poziom cholesterolu, w tym frakcji HDL, co również niesie ryzyko dla zdrowia.

Związek między tarczycą a cholesterolem jest złożony. Dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie funkcjonowania tarczycy oraz ocena poziomu cholesterolu i innych wskaźników gospodarki lipidowej. Wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala ograniczyć ryzyko poważnych chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca czy zawał serca.

Niedoczynność tarczycy a podwyższone stężenie cholesterolu

Niedoczynność tarczycy to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych, które wpływa na metabolizm tłuszczów i gospodarki lipidowej. W tym stanie tarczyca produkuje zbyt mało hormonów. Spowalnia to metabolizm organizmu, w tym procesy zachodzące w wątrobie. Wątroba przestaje efektywnie usuwać cholesterol LDL, co prowadzi do jego podwyższonego stężenia.

Wzrost cytokin prozapalnych zaburza funkcjonowanie receptorów LDL w wątrobie, zmniejszając wychwyt cholesterolu we krwi. To z kolei zwiększa ryzyko miażdżycy i rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Wolniejszy metabolizm tłuszczów, charakterystyczny dla niedoczynności, sprzyja powstawaniu dyslipidemii i powikłań sercowych.

Jakie objawy mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy?

• Zmęczenie i brak energii,
• przyrost masy ciała, mimo braku zmian w diecie,
• sucha skóra i wypadanie włosów,
• nadwrażliwość na zimno.

Podwyższone stężenie LDL zwiększa ryzyko miażdżycy oraz chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar. Dlatego osoby zmagające się z nieprawidłowym wynikiem lipidowym powinny sprawdzić, czy przyczyną nie jest niedoczynność tarczycy.

Diagnostyka obejmuje badanie TSH, które jest podstawowym wskaźnikiem funkcji tarczycy. Podwyższony poziom TSH może wskazywać na niedoczynność tarczycy i wymaga dalszej oceny poprzez oznaczenie FT3 i FT4.

Jak sobie radzić z tym problemem? Najważniejszym krokiem jest leczenie niedoczynności za pomocą hormonów tarczycy, takich jak lewotyroksyna. Wraz z unormowaniem stężenia hormonów, metabolizm zaczyna wracać do normy, a stężenie cholesterolu często się obniża.

Dodatkowo warto zadbać o zdrową dietę. Produkty bogate w jod (np. ryby morskie), selen (orzechy brazylijskie) i błonnik wspierają zdrowie tarczycy i pomagają regulować metabolizm tłuszczów.

Nadczynność tarczycy – jak wpływa na cholesterol?

Nadczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt dużo hormonów. Przyspiesza to metabolizm organizmu, wpływając na wiele procesów, w tym na metabolizm tłuszczów i gospodarki lipidowej. Nadmiar hormonów tarczycy może obniżać poziom cholesterolu LDL, ale jednocześnie prowadzić do spadku cholesterolu HDL, który odgrywa ważną rolę w ochronie naczyń krwionośnych.

Jak nadczynność tarczycy wpływa na poziom cholesterolu?

• Nadmiar hormonów przyspiesza procesy metaboliczne, co może prowadzić do obniżenia stężenia cholesterolu LDL.
• Zmniejszenie stężenia HDL może negatywnie wpływać na zdrowie serca i zwiększać ryzyko chorób układu krążenia.

Mimo że nadczynność może obniżać niektóre frakcje cholesterolu, nadmiar hormonów powoduje też inne problemy zdrowotne. Wśród objawów często występują: nadmierne pocenie się, drżenie rąk, kołatanie serca, utrata wagi i problemy ze snem. Objawy te mogą prowadzić do ogólnego osłabienia organizmu i zwiększać ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Podstawowym badaniem w przypadku nadczynności tarczycy jest oznaczenie TSH. Jeśli wynik odbiega od normy, zaleca się dalszą diagnostykę, obejmującą badania FT3 i FT4, aby określić poziom hormonów tarczycy i stopień zaburzenia.

Leczenie nadczynności tarczycy zależy od przyczyny zaburzeń i może obejmować leki obniżające poziom hormonów, terapię radioaktywnym jodem lub leczenie operacyjne. W każdym przypadku konieczna jest kontrola funkcji tarczycy oraz monitorowanie poziomu cholesterolu, aby utrzymać prawidłowe parametry gospodarki lipidowej i zminimalizować ryzyko powikłań.

Jak badania gospodarki lipidowej pomagają wykrywać choroby tarczycy?

Zaburzenia gospodarki lipidowej często pojawiają się w przebiegu niedoczynności tarczycy lub nadczynności tarczycy, zanim jeszcze wystąpią wyraźne objawy choroby. U osób z niedoczynnością tarczycy typowe jest podwyższenie stężenia cholesterolu LDL i niekiedy triglicerydów. Z kolei w nadczynności może dochodzić do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego oraz HDL.

Dlatego oznaczenie profilu lipidowego, w tym lipidogramu, może dostarczyć lekarzowi pierwszych sygnałów, że należy dokładniej zbadać funkcjonowanie tarczycy. Jeśli pojawi się podwyższony poziom cholesterolu bez wyraźnej przyczyny dietetycznej czy rodzinnej, warto oznaczyć TSH, FT3 i FT4, aby wykluczyć zaburzenia hormonalne. Poziom cholesterolu może być objawem ukrytej choroby tarczycy, nawet jeśli nie występują jeszcze typowe dolegliwości.

5 sposobów jak zadbać o zdrowie tarczycy i cholesterol

Dbałość o zdrowie tarczycy i kontrolowanie poziomu cholesterolu to dwa obszary, które ściśle ze sobą współgrają. Związek tarczycy a cholesterolu wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie organizmu, dlatego regularne monitorowanie tych parametrów pomaga wcześnie wykrywać zaburzenia i zapobiegać rozwojowi chorób tarczycy i gospodarki lipidowej.

• Regularne badania i diagnostyka

Objawy takie jak zmęczenie, zmiany wagi czy problemy skórne mogą wskazywać na zaburzenia pracy tarczycy. Warto wtedy wykonać badanie TSH, które oceni funkcjonowanie gruczołu. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, kolejnym krokiem jest oznaczenie FT3, FT4 oraz lipidogramu, aby sprawdzić, czy poziom cholesterolu może być objawem problemów hormonalnych.

• Zdrowa dieta

Dieta odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowia tarczycy i prawidłowego metabolizmu lipidów. Warto sięgać po ryby morskie, orzechy brazylijskie bogate w selen, warzywa i produkty pełnoziarniste. Odpowiednia dieta pomaga regulować poziom cholesterolu i wspiera funkcjonowanie tarczycy, ograniczając ryzyko zaburzeń gospodarki lipidowej. Należy unikać tłuszczów trans i nadmiaru cukrów, które mogą negatywnie wpływać na wyniki badań.

• Aktywność fizyczna

Regularne ćwiczenia poprawiają metabolizm oraz wspomagają przemiany lipidów. Aktywność fizyczna nie tylko wspiera zdrowie tarczycy, ale również pomaga obniżyć podwyższony poziom cholesterolu, chroniąc przed rozwojem chorób sercowo-naczyniowych.

• Zarządzanie stresem

Przewlekły stres może zaburzać funkcje hormonalne i negatywnie wpływać na poziom cholesterolu. Techniki relaksacyjne, spacery i medytacja pomagają zmniejszyć poziom stresu, co wspiera funkcjonowanie układu hormonalnego i lipidowego.

• Leczenie farmakologiczne

W przypadku zaburzeń tarczycy niezbędne może być leczenie tarczycy za pomocą terapii hormonalnej, zwłaszcza przy niedoczynności. Unormowanie pracy tarczycy często prowadzi do poprawy poziomu cholesterolu. W razie potrzeby stosuje się także leki wspomagające obniżenie podwyższonego poziomu cholesterolu, aby chronić układ sercowo-naczyniowy.

Tarczyca a cholesterol – badania

Zaburzenia funkcji tarczycy istotnie wpływają na metabolizm lipidów i ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Niedoczynność tarczycy prowadzi do spowolnienia procesów wątrobowych, co sprzyja wzrostowi stężenia cholesterolu LDL i triglicerydów. Często towarzyszy temu przewlekły stan zapalny, nasilający problemy z gospodarką lipidową. Z kolei nadczynność tarczycy przyspiesza eliminację LDL i obniża całkowite stężenie cholesterolu. Dlatego kontrola funkcji tarczycy odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób serca.

Leczenie niedoczynności tarczycy za pomocą hormonów poprawia metabolizm lipidów i wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu. Przywrócenie prawidłowego stężenia hormonów tarczycy zwiększa wychwyt LDL przez wątrobę i zmniejsza ryzyko stłuszczenia tego narządu. Leczenie zmniejsza także przewlekły stan zapalny, wspierając zdrowie metaboliczne i ograniczając ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych [1]. 

Hormony tarczycy kontrolują szybkość przetwarzania tłuszczów w wątrobie, pobudzając enzymy odpowiedzialne za rozkład lipidów i wydalanie nadmiaru cholesterolu z organizmu. Niedobór hormonów spowalnia te procesy, co sprzyja rozwojowi dyslipidemii i zaburzeń metabolicznych [2]. 

Badania pokazują, że nawet niewielkie zmiany w funkcjonowaniu tarczycy mogą wpływać na ryzyko zespołu metabolicznego i zaburzeń lipidowych. Co ciekawe, istnieje zależność odwrotna – poziom cholesterolu HDL może wpływać na poziom TSH. Widać więc, że tarczyca a cholesterol są ze sobą ściśle powiązane, a ich zaburzenia wymagają kompleksowego podejścia do leczenia [3]. 

Tarczyca a cholesterol | Podsumowanie

Tarczyca a cholesterol to temat, który warto mieć na uwadze, dbając o zdrowie. Hormony tarczycy wpływają na metabolizm tłuszczów i mogą zmieniać poziom cholesterolu we krwi, nawet zanim pojawią się inne objawy choroby. Jeśli wynik badań pokazuje podwyższony poziom cholesterolu, a dieta i styl życia są w porządku, warto sprawdzić, czy przyczyną nie jest właśnie tarczyca. Regularna diagnostyka i szybka reakcja pomagają nie tylko lepiej kontrolować gospodarkę lipidową, ale też zmniejszyć ryzyko poważniejszych problemów zdrowotnych.

FAQ

Czy chora tarczyca podnosi trójglicerydy?

Tak, problemy z tarczycą, szczególnie niedoczynność, mogą prowadzić do podwyższenia stężenia trójglicerydów. Spowolniony metabolizm związany z brakiem wystarczającej ilości hormonów tarczycy może zaburzać metabolizm tłuszczów, w tym trójglicerydów.

Czy leki na tarczycę mogą wpłynąć na poziom cholesterolu?

Tak, leki stosowane w leczeniu niedoczynności tarczycy, takie jak lewotyroksyna, mogą wpływać na stężenie cholesterolu. Ich działanie pomaga w normalizacji metabolizmu, co często prowadzi do obniżenia stężenia cholesterolu LDL. Jednak w przypadku nadczynności tarczycy leczenie może początkowo wpłynąć na zmiany w stężeniu cholesterolu.

Czy hormony mają wpływ na cholesterol?

Tak, hormony tarczycy mają bezpośredni wpływ na metabolizm tłuszczów i funkcjonowanie gospodarki lipidowej. Poziom cholesterolu może być objawem zaburzeń pracy tarczycy. W przypadku niedoczynności tarczycy niedobór hormonów prowadzi do wzrostu stężenia cholesterolu LDL i zaburzeń lipidowych. Z kolei przy nadczynności tarczycy nadmiar hormonów wpływa na poziom cholesterolu, powodując jego obniżenie, zarówno w zakresie LDL, jak i HDL.

Jak statyny wpływają na tarczycę?

Statyny, leki obniżające stężenie cholesterolu, mogą mieć wpływ na funkcjonowanie tarczycy. W niektórych przypadkach mogą powodować zmniejszenie aktywności hormonów tarczycy. Warto monitorować funkcje tarczycy podczas stosowania statyn, zwłaszcza jeśli występują jakiekolwiek objawy, takie jak zmęczenie, przyrost masy ciała lub inne symptomy zaburzeń hormonalnych.

Czy usunięcie tarczycy może spowodować wysoki poziom cholesterolu?

Tak, usunięcie tarczycy może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, które wpływają na metabolizm tłuszczów i gospodarki lipidowej. Brak naturalnej produkcji hormonów tarczycy często powoduje spowolnienie procesów metabolicznych, co może skutkować podwyższonym poziomem cholesterolu. Dlatego po usunięciu tarczycy konieczne jest odpowiednie leczenie tarczycy za pomocą terapii hormonalnej, aby utrzymać prawidłowe funkcjonowanie organizmu i ograniczyć ryzyko zaburzeń lipidowych.

Zobacz także

Choroba Hashimoto – jak skutecznie ją leczyć?

Jak skutecznie dbać o prawidłowy poziom cholesterolu?

Dieta przeciwzapalna – jak odżywianie może wspierać zdrowie i redukować stany zapalne?

Bibliografia

1. Sinha RA, Bruinstroop E, Singh BK, Yen PM. Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Hypercholesterolemia: Roles of Thyroid Hormones, Metabolites, and Agonists. Thyroid. 2019 Sep;29(9):1173-1191.
2. Sinha RA, Singh BK, Yen PM. Direct effects of thyroid hormones on hepatic lipid metabolism. Nat Rev Endocrinol. 2018 May;14(5):259-269.  
3. Pleić N, Gunjača I, Babić Leko M, Zemunik T. Thyroid Function and Metabolic Syndrome: A Two-Sample Bidirectional Mendelian Randomization Study. J Clin Endocrinol Metab. 2023 Nov 17;108(12):3190-3200. 

Autor:

Monika Sejbuk

Magister dietetyki

Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.