Mity żywieniowe są mocno rozpowszechnione i mogą być przyczyną nieprawidłowych wyborów żywieniowych lub obaw wynikających z jedzenia konkretnych produktów. Jakie są popularne mity o odżywianiu? Jakie mity i fakty dotyczą zdrowego żywienia? Gdzie szukać rzetelnych informacji? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule. 

Czym są mity żywieniowe?

Mity żywieniowe są nieprawdziwymi przekonaniami dotyczącymi diety i stylu życia, które nie są oparte na rzetelnych faktach. Do ich powstawania może dojść poprzez przeinaczenie faktów, kontynuowanie tradycji lub przekazywanie nieprawdziwych informacji. Dlatego nie należy wierzyć we wszystkie informacje, do których mamy dostęp, ponieważ mogą okazać się błędne. Przed zastosowaniem konkretnej metody warto sprawdzić wiarygodność osoby, która opublikowała informację (np. czy osoba ma niezbędne kwalifikacje). Pamiętaj, że sławna osoba wcale nie musi posiadać wiedzy w danym zakresie i może wyrażać swoją opinię, a nie fakt poparty badaniami naukowymi. Następnie zwróć uwagę czy materiał, który czytasz, słuchasz lub oglądasz, ma podane piśmiennictwo, ponieważ to w nim możesz poszukiwać większej dawki wiedzy i sprawdzić autentyczność informacji. 

Mity żywieniowe negatywnie wpływają na zdrowie i zachowania żywieniowe, ponieważ mogą prowadzić do wykluczenia całych grup produktów, które są źródłem witamin, składników mineralnych i polifenoli, co natomiast może prowadzić do rozwoju niedoborów pokarmowych oraz poważnych chorób. 

Największe mity dietetyczne

Największe mity dietetyczne powstają już od wielu lat i niestety są rozpowszechniane przez wiele osób w społeczeństwie, pomimo że nie są poparte żadnymi dowodami wysokiej jakości. 

Poznaj 5 największych mitów o żywieniu:

1. Gluten to największe zło, jakie mogło Cię spotkać i nikt nie może go jeść – glutenu powinny unikać osoby z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten oraz z celiakią. Oczywiście, jeśli źle się po nim czujesz, to wyklucz go ze swojej diety. Pamiętaj jednak, że produkty zbożowe są źródłem błonnika pokarmowego, witamin i składników mineralnych, które musisz uzupełnić za pomocą innych źródeł. 
2. Jedzenie tłuszczu powoduje otyłość i miażdżycę – nadmierną masę ciała powoduje nadmiar kalorii dostarczanych z jadłospisu, zarówno białek, węglowodanów, jak i tłuszczy. Natomiast zdrowe tłuszcze, takie jak oleje roślinne, orzechy, nasiona i pestki mogą zmniejszać stan zapalny, wpływać ochronnie na układ sercowo-naczyniowy i tym samym zmniejszać ryzyko miażdżycy. 
3. Kawa wypłukuje magnez – picie umiarkowanych ilości kawy (3-4 filiżanki) nie wpływa negatywnie na magnez w organizmie. Co ciekawe, picie kawy wysokiej jakości może pozytywnie wpływać na organizm, ponieważ zawiera ona duże ilości polifenoli. 
4. Jajka powodują wzrost stężenia cholesterolu – cholesterol dostarczany wraz z jajkami powoduje jedynie bardzo niewielki wzrost stężenia cholesterolu. Za wzrost jego stężenia może odpowiadać stan zapalny, który może wynikać z nieprawidłowego stylu życia, chorób i niezdrowej diety. 
5. Musisz stosować skrajnie ograniczające diety, żeby schudnąć – to prawda, na takiej diecie  szybko schudniesz, ale następnie równie szybko wrócisz do starej wagi, nawet z nawiązką, czyli z tzw. efektem jojo. A tego chyba nie chcesz?

Powszechne błędy w diecie wynikające z mitów 

Mity żywieniowe mogą być przyczyną różnych błędów w diecie, które negatywnie wpływają na samopoczucie oraz zdrowie organizmu. Przykładowo stosowanie bardzo nisko energetycznych diet jest przyczyną znacznych niedoborów pokarmowych, co natomiast negatywnie wpływa na samopoczucie i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Dodatkowo taki rodzaj diety powoduje spowolnienia tempa metabolizmu, co natomiast ma bardzo negatywny wpływ na organizm. Błędy żywieniowe wynikające z mitów mogą również prowadzić do niedoborów mikroskładników, np. białka, tłuszczy i węglowodanów, co natomiast może być przyczyną poważnych patologii. Dlatego, jeśli stosujesz jakieś ograniczenia w swojej diecie, których nie jesteś pewny, skonsultuj się ze specjalistą, który przedstawi Ci indywidualny plan żywienia oparty na naukowych faktach. 

Zdrowe odżywianie – mity i fakty 

Odpowiednia dieta jest podstawą do zachowania pełni zdrowia, dobrego samopoczucia, zmniejszania ryzyka chorób oraz spowalniania procesów starzenia się organizmu. Dlatego należy unikać mitów, które mogą negatywnie wpłynąć na Twoje zdrowie.

Poznaj kilka popularnych mitów żywieniowych:

1. Owoce są złe i nie wolno ich spożywać – w codziennej diecie jest miejsce na owoce i wręcz są one zalecane ze względu na zawartość błonnika pokarmowego (szczególnie dużo zawierają go owoce jagodowe), witaminy, składniki mineralne i substancje bioaktywne. Pamiętaj jednak, że znaczącą większość w Twoim jadłospisie powinny stanowić warzywa (około ⅘ puli to warzywa, a ¼ to owoce). 
2. Mięso jest niezdrowe – mięso pochodzące ze sprawdzonych źródeł jest rewelacyjnym źródłem błonnika pokarmowego oraz wielu innych składników, jednak pamiętaj, aby w Twojej diecie występowały również nasiona roślin strączkowych, ryby  i nabiał. 
3. Nie można nic jeść po godzinie 18:00 – najlepiej, aby okno żywieniowe (czyli okres w ciągu dnia podczas którego jesz) trwało nie więcej niż 12 godzin i zaczynało się wcześnie rano. Jednak jeśli zaczynasz swoje posiłki o godzinie 8:00, nie ma przeciwwskazań, żeby kolacje zjeść o godzinie 20:00. 
4. Jeśli chcesz schudnąć, zwracaj uwagę tylko na kalorie – w procesie chudnięcia najważniejsze jest nauka zdrowych nawyków, które zostaną z tobą na dłużej i zapobiegną późniejszemu przybieraniu na wadze. Kalorie stanowią jedynie dodatek do całego procesu, który wcale nie jest najważniejszy. 

Jak nie dać się zwieść mitom żywieniowym? 

Jak nie dać się zwieść mitom żywieniowym? To pytanie, które często pada w gabinetach dietetyków. Nieprawidłowe informacje są bardzo mocno rozpowszechnione, przez co często osoby bez kierunkowego wykształcenia nie są w stanie ich odróżnić. Dlatego nie warto ufać skrajnym teoriom i zawsze analizować kto je rozpowszechnia oraz czy ta osoba posiada odpowiednie do tego kwalifikacje. Jeśli nie jesteś pewny jakiejś informacji, zadaj pytanie o nią profesjonaliście, który wyjaśni wszystkie niejasności. 

Podsumowanie 

Mity żywieniowe mogą negatywnie wpływać na relacje z jedzeniem oraz prowadzić do znacznych niedoborów pokarmowych i chorób. Dlatego zawsze sprawdzaj, kto przekazuje informacje o nich i staraj się zasięgać porad u osób wykwalifikowanych w danej dziedzinie, ponieważ dzięki temu możesz uniknąć niemiłych następstw wynikających z mitów żywieniowych. 

Zobacz także:

• Jak wrócić do zdrowych nawyków żywieniowych i co zrobić, aby zostały z nami na zawsze?
• Jakie wybrać suplementy na pamięć i poprawę koncentracji?
• Suplementy a zdrowe odżywianie – jak dobra suplementacja uzupełnia równowagę żywieniową

Literatura:

1. Caio G, Lungaro L, Segata N, Guarino M, Zoli G, Volta U, De Giorgio R. Effect of Gluten-Free Diet on Gut Microbiota Composition in Patients with Celiac Disease and Non-Celiac Gluten/Wheat Sensitivity. Nutrients. 2020 Jun 19;12(6):1832. 
2. Slavin JL, Lloyd B. Health benefits of fruits and vegetables. Adv Nutr. 2012 Jul 1;3(4):506-16. 
3. Aune D, Giovannucci E, Boffetta P, Fadnes LT, Keum N, Norat T, Greenwood DC, Riboli E, Vatten LJ, Tonstad S. Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality-a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Int J Epidemiol. 2017 Jun 1;46(3):1029-1056.  
4. Olechno E, Puścion-Jakubik A, Socha K, Zujko ME. Coffee Brews: Are They a Source of Macroelements in Human Nutrition? Foods. 2021 Jun 9;10(6):1328. 
5. Blesso CN, Fernandez ML. Dietary Cholesterol, Serum Lipids, and Heart Disease: Are Eggs Working for or Against You? Nutrients. 2018 Mar 29;10(4):426.

Autor:

Monika Sejbuk

Magister dietetyki

Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.