Wiosna jest idealną porą roku na wykonanie wszystkich niezbędnych badań. Profilaktyczne badania umożliwiają nam sprawdzenie nie tylko czy mamy niedobory pokarmowe, ale również czy w organizmie nie rozwija się choroba, której objawów jeszcze nie odczuwamy. Dzięki temu mamy możliwość szybkiej reakcji i często całkowitego wyleczenie. 

Jak sprawdzić czego brakuje w organizmie?

Najlepszym sposobem na wykrycie niedoborów w organizmie jest wykonanie badań. Jeśli odczuwasz gorsze samopoczucie, wzmożoną senność i zmęczenie, to dobrym moment, aby udać się do specjalisty po skierowanie na badania. Dzięki temu możesz sprawdzić, czy te objawy są spowodowane niedoborami w organizmie. Poza badaniami krwi warto wykonać badanie moczu, kału i raz na 3-5 lat USG jamy brzusznej. Dzięki regularnej profilaktyce jesteś w stanie zapobiegać chorobom i wcześnie je wykryć. 

Jakie badania powinno się robić co roku?

Badania, które warto wykonywać minimum raz do roku to ogólne badania profilaktyczne. Zaliczyć do nich możemy:

• morfologię krwi (dzięki niej możesz ustalić, czy w organizmie nie toczy się stan zapalny oraz, czy nie brakuje Ci witamin i składników mineralnych niezbędnych do produkcji krwinek czerwonych), 
• enzymy wątrobowe (oznaczenie ich umożliwia określenie zdrowia wątroby),
• stężenie TSH (badanie TSH służy do oceny funkcjonowania tarczycy), 
• OB i CRP (ich oznaczenie umożliwia określenie czy w organizmie nie rozwija się stan zapalny, którego powodem może być poważna choroba),
• glukoza i insulina (ocena gospodarki węglowodanowej),
• kreatynina (określenie funkcjonowania nerek), 
• badanie ogólne moczu, 
• badanie ogólne kału. 

Jakie badania powinno się wykonywać co roku u dzieci?

Badania, które warto wykonać u dzieci, obejmują ogólne badania krwi, które zostały opisane już wyżej, ale również badanie wzrostu, masy ciała i innych wskaźników, które umożliwią ocenę czy dziecko rozwija się prawidłowo. Nie należy zapominać również o regularnych przeglądach stomatologicznych. Wykonywanie regularnych badań u dzieci uczy je regularności oraz pozwala na zbudowanie zdrowych nawyków. 

Jakie badania warto wykonać na wiosnę? 

Wiosna jest dobrym momentem, aby ocenić czy w organizmie nie rozwinęły się niedobory pokarmowe. Niestety zima jest okresem, w którym często wybieramy bardziej przetworzone dania, które zawierają niewielkie ilości świeżych warzyw i owoców. Dodatkowo mamy niewielką możliwość przebywania na słońcu. Dlatego wiosna jest dobrym czasem, aby wykonać oznaczenie stężeń:

• żelaza i ferrytyny (szczególnie jeśli jesteś ospały, zmęczony, masz wahania nastroju, jest Ci zimno i masz problemy z koncentracją), 
• witaminy B12 (szczególnie jeśli jesteś na diecie wegańskiej i wegetariańskiej), 
• witaminy B9 (najlepszymi źródłami witaminy B9 są zielone warzywa, których podaż zimą jest zazwyczaj znacznie niższa), 
• witaminy D (80% witaminy D jest wytwarzane na drodze syntezy skórnej, a niestety w naszej szerokości geograficznej nie ma możliwości syntezy odpowiedniej ilości tej witaminy w okresie od września do maja. Dlatego zaleca się suplementację witaminą D w tym okresie, w ilości 2 tysięcy jednostek lub 4 tysięcy jednostek dla osób z nadmierną masą ciała),
• badania ginekologiczne i urologiczne. 

Pamiętaj, że złe samopoczucie, ospałość, zmęczenie i gorszy humor mogą być objawami choroby i/lub niedoborów pokarmowych. Wykonywanie regularnych badań powinno być nieodłącznym elementem profilaktyki i dbania o zdrowie. Dlatego, jeśli zauważasz zmiany w swoim organizmie, które się utrzymują lub nasilają, powinieneś skonsultować się z lekarzem, który zleci Ci wykonanie odpowiednich badań. Jeśli na przestrzeni ostatniego roku czułeś się zmęczony, spałeś dłużej niż zazwyczaj i miewałeś problemy z utrzymanie odpowiedniej wagi,. to takie objawy mogą wskazywać na zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy. Dlatego warto w takim przypadku wykonać oznaczenie stężenia TSH, fT3 i fT4. Zbyt wysokie stężenie TSH może świadczyć o niedoczynności tarczycy, natomiast stężenia hormonów fT4 i fT3 mogą pomóc Ci w ustaleniu przyczyny gorszego samopoczucia. 

Badania na niedobory witamin

Kolejnymi badania, które warto wykonywać profilaktycznie, a w szczególności, kiedy mamy gorsze samopoczucie, to badania na niedobory witamin. Objawami, które mogą wskazywać na niedobory poszczególnych witamin i składników mineralnych są:

• ospałość, gorsze samopoczucie, wzmożona męczliwość, bladość skóry, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, gorsza odporność – niedobór witaminy B9 i żelaza;
• podobne objawy jak przy niedoborze witaminy B9 i żelaza oraz zaburzenia neurologiczne (wymioty, biegunka, zaburzenia smaku, brak łaknienia, zaburzenia czucia, zmiany na języku) – niedobór witaminy B12;
• senność, ból głowy, problemy z koncentracją, gorsza odporność – niedobór witaminy D;
• ból głowy, skurcze, zmęczenie, niedobór apetytu, problemy z gospodarką węglowodanową – niedobór magnezu; 
• ból głowy, apatia, skurcze – niedobór potasu.

Profilaktyka nowotworów – jakie badania wykonać?

Kolejnym aspektem dbania o zdrowie jest profilaktyka nowotworów. Aktualnie nowotwory są drugą przyczyną zgonów w krajach wysokorozwiniętych, a ich wczesne wykrycie znacząco zwiększa szanse na wyzdrowienie. Do badań, jakie warto wykonać, zalicza się:

• samobadanie piersi (wykonywane minimum raz w miesiącu),
• mammografia, 
• kolonoskopia i gastroskopia, 
• badanie cytologiczne szyjki macicy i USG transwaginalne, 
• badania urologiczne, 
• oznaczenie stężenia PSA (oznaczenie stężenia PSA pozwala na wykrycie nowotworu prostaty),
• oznaczenie stężenia CA-125 (oznaczenie stężenia CA-125 pozwala na wykrycie nowotworu piersi),
• tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. 

W zależności od płci jesteśmy obarczeni różnymi chorobami nowotworowymi, dlatego wykonywane badania często się od siebie znacznie różnią. Dlatego warto być w stałym kontakcie ze specjalistą, który pomoże nam w doborze odpowiednich badań. 

Zobacz także:

• Kwasy Omega 3 – rola w organizmie, źródła w diecie
• Profilaktyka układu krążenia
• 10 szkodliwych składników w popularnych suplementach diety

Literatura:

1. https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne 

Autor:

Monika Sejbuk

Studentka dietetyki na studiach drugiego stopnia

Studentka dietetyki na studiach drugiego stopnia. Misją Moniki jest pomoc w zmianie nawyków żywieniowych i tworzenie nowych- zdrowszych. Ma innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny lecz przyjemny.