Miażdżyca tętnic jest poważną i przewlekłą chorobą układu sercowo-naczyniowego, której nieprawidłowe leczenie może nawet prowadzić do śmierci. Dlatego warto poznać jej przyczyny oraz sposoby zapobiegania. Jakie są czynniki ryzyka miażdżycy? Jakie są jej objawy i na czym polega profilaktyka? Jaka dieta jest niezbędna przy miażdżycy? Na te pytania i wiele innych znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.

Miażdżyca – przyczyny

Miażdżyca jest przewlekłą chorobą, która polega na powstawaniu zmian zwyrodnieniowych w tętnicach. To natomiast prowadzi do zmniejszenia światła tętnic, co może powodować nawet jej zamknięcie i być przyczyną poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nawet śmierci.
Do powikłań miażdżycy można bowiem zaliczyć udar mózgu, zawał serca, nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca i choroby nerek. Dlatego niezmiernie ważne jest poznanie najczęstszych przyczyn miażdżycy i ich unikanie.
Zaliczyć do nich można:

• nadwagę i otyłość,
• palenie tytoniu,
• niezdrową dietę, obfitującą w wysoko przetworzone produkty oraz nadmierna podaż kalorii,
• duża ilość węglowodanów prostych w jadłospisie,
• spożywanie dużych ilości nasyconych kwasów tłuszczowych i utlenionego cholesterolu,
• przewlekły stres,
• brak aktywności fizycznej,
• hiperlipidemia,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca.

Objawy miażdżycy

Miażdżyca przez wiele lat może nie dawać żadnych specyficznych objawów. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do wystąpienia symptomów, które powinny wzbudzać szczególną czujność, jednak należy pamiętać, że są one często zależne od lokalizacji. Miażdżyca tętnic dolnych może objawiać się poprzez ból, ucisk i ziębnięcie kończyn oraz problemy z poruszaniem się. Dodatkowo chorzy mogą obserwować drętwienie i bladość nóg. Natomiast miażdżyca tętnic wieńcowych może objawiać się jako osłabienie organizmu, zwiększona senność i uczucie bólu za mostkiem podczas podejmowania aktywności fizycznej.
Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zaostrzenia zmian, a dyskomfort i problemy z oddychaniem mogą występować nawet w okresie spoczynku. Dlatego nie należy ich bagatelizować i już nawet przy niewielkich objawach udać się do specjalisty. Pamiętaj, że podstawą są regularne badania kontrolne, które umożliwiają zapobieganie chorobie lub umożliwiają jej wczesne wykrycie, co znacząco zwiększa komfort życia chorych oraz poprawia rokowania.

Czynniki ryzyka miażdżycy

Czynniki ryzyka miażdżycy można podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Do niemodyfikowalnych należy przede wszystkim zaliczyć płeć męską, starczy wiek oraz predyspozycje genetyczne. Natomiast do czynników modyfikowalnych choroby, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia miażdżycy zaliczamy zachowania żywieniowe i styl życia. Regularne wykonywanie badań kontrolnych, przestrzeganie zasad zdrowego żywienia, zapobieganie otyłości i regularna aktywność fizyczna są niezbędne, aby zadbać o układ sercowo-naczyniowy.

Profilaktyka miażdżycy

Profilaktyka miażdżycy polega przede wszystkim na dbaniu o zdrowy tryb życia. Niezmiernie ważne jest wykonywanie rutynowych badań kontrolnych, w których ocenia się nie tylko wyniki morfologii, ale również inne niezbędne oznaczenia. Można do nich zaliczyć między innymi stężenie glukozy, cholesterolu całkowitego, lipoprotein LDL i HDL, triglicerydów, CRP, OB, homocysteiny oraz witaminy B12. Dzięki tym badaniom można szybko wykryć nieprawidłowości w stanie zdrowie i zapobiec rozwojowi poważnej choroby. Ponadto zadbaj o regularną aktywność fizyczną, trwającą minimum 150 minut tygodniowo (o umiarkowanym natężeniu).
Pamiętaj, że ćwiczenie ma sprawiać Ci przyjemność, dlatego jednakowo dobrą opcją będzie pójście na spacer, taniec oraz bieganie. Poza tym unikaj alkoholu, nie pal papierosów oraz zadbaj o minimalizowanie ryzyka narażenia na zanieczyszczenia środowiska. Kolejnym niezbędnym elementem profilaktyki miażdżycy jest przestrzeganie zdrowej i zrównoważonej diety opierającej się na zasadach diety śródziemnomorskiej.

Dieta a miażdżyca

Dieta może stanowić element profilaktyki miażdżycy, dlatego poznaj zasady niezbędne do zachowania zdrowej sylwetki. Po pierwszej codziennie zjadaj minimum 400 gramów warzyw i owoców. Pamiętaj, że znaczącą większość tej puli powinny stanowić warzywa, bo aż ⅘ całości. Do owoców, które zasługują na szczególną uwagę, należy zaliczyć owoce jagodowe, które poza wysoką zawartością błonnika pokarmowego, zawierają również ogromne ilości polifenoli, które mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.
Ponadto nie zapominaj o regularnym spożywaniu orzechów, nasion, pestek i olejów roślinnych, które są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Na szczególną uwagę wśród tłuszczy zasługują produkty obfite w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, takie jak ryby morskie, orzechy włoskie, siemię lniane, nasiona konopi i chia oraz oleje z nich produkowane. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Kwasy Omega 3 – rola w organizmie, źródła w diecie.
Kwasy omega-3 mają silne właściwości przeciwzapalne oraz zmniejszą ryzyko rozwoju miażdżycy. Dlatego, jeśli nie jesz w ciągu tygodnia minimum 2 porcji tłustych ryb morskich, a orzechy w Twoim jadłospisie pojawiają się rzadko, to zadbaj o suplementację omega-3.

Ponadto w jadłospisie unikaj rafinowanych produktów zbożowych, a zamiast nich wybieraj te pełnoziarniste, ponieważ zawierają o wiele większe ilości błonnika pokarmowego, witamin, składników mineralnych i polifenoli.

Pamiętaj, że zła dieta, obfitująca w przetworzoną żywność, może zwiększać ryzyko miażdżycy, dlatego unikaj w codziennym jadłospisie:

• słonych i słodkich przekąsek,
• żywności typu fast food (pizza, burger, kebab),
• długo smażonych mięs,
• produktów typu instant,
• wyrobów cukierniczych,
• słodzonych napojów.

Leczenie miażdżycy

Leczenie miażdżycy polega na przestrzeganiu zaleceń lekarza prowadzącego, prowadzeniu zdrowego trybu życia, zmianie diety na mniej przetworzoną oraz w niektórych przypadkach na stosowaniu indywidualnie dobranej farmakoterapii. Miażdżyca jest poważną chorobą układu sercowo-naczyniowego, dlatego nie należy jej bagatelizować i zastosować korzystne modyfikacje, które nie tylko wpłyną na zwiększenie komfortu życia, ale również je przedłużą.

Zapobieganie miażdżycy – klucz do zdrowego serca

Zapobieganie miażdżycy polega w głównej mierze na stosowaniu się do zaleceń, które umożliwiają zachowanie zdrowia i uniknięcie również innych chorób cywilizacyjnych. Wprowadzenie zdrowych nawyków wcale nie musi być trudne, natomiast wiąże się z wieloma korzystnymi efektami, dlatego najlepiej zacznij już dziś.

Zobacz także

Jeśli poszukujesz więcej informacji na temat profilaktyki układu krążenia, poniższe artykuły mogą Cię zainteresować:

• Profilaktyka układu krążenia
• Jak dbać o układ sercowo-naczyniowy?
• Przegląd organizmu – 8 najważniejszych badań, które warto robić co roku
• Czy suplementacja i dieta pomagają na stres?

Literatura:

1. Vesnina A, Prosekov A, Atuchin V, Minina V, Ponasenko A. Tackling Atherosclerosis via Selected Nutrition. Int J Mol Sci. 2022 Jul 26;23(15):8233.
2. Ros E, Martínez-González MA, Estruch R, Salas-Salvadó J, Fitó M, Martínez JA, Corella D. Mediterranean diet and cardiovascular health: Teachings of the PREDIMED study. Adv Nutr. 2014 May 14;5(3):330S-6S.
3. Salehin S, Rasmussen P, Mai S, Mushtaq M, Agarwal M, Hasan SM, Salehin S, Raja M, Gilani S, Khalife WI. Plant Based Diet and Its Effect on Cardiovascular Disease. Int J Environ Res Public Health. 2023 Feb 14;20(4):3337.
4. García-Montero C, Fraile-Martínez O, Gómez-Lahoz AM, Pekarek L, Castellanos AJ, Noguerales-Fraguas F, Coca S, Guijarro LG, García-Honduvilla N, Asúnsolo A, Sanchez-Trujillo L, Lahera G, Bujan J, Monserrat J, Álvarez-Mon M, Álvarez-Mon MA, Ortega MA. Nutritional Components in Western Diet Versus Mediterranean Diet at the Gut Microbiota-Immune System Interplay. Implications for Health and Disease. Nutrients. 2021 Feb 22;13(2):699.

Autor:

Monika Sejbuk

Magister dietetyki

Uwielbia pomagać zmieniać nawyki żywieniowe i tworzyć nowe- zdrowsze. Tworzy innowacyjne spojrzenie na zdrowy tryb życia, który nie jest restrykcyjny a przyjemny.